Rigstula

So segjer menn i forne sogur, at ein av æsene, han som Heimdall het, var på ferd frammed ei sjøstrand, og so kom han til ein gard og kalla seg Rig. Etter den soga er detta kvædet.

    1.
    I old, er sagt, gjekk han
    dei grøne brauter,
    trauste gubben,
    trollkunnig ås.
    Ram og rask
    kom Rig reikande.
    Midt etter stigen
    skreid han so fram.

    2.
    Kom til eit hus,
    hurdi var stengd.
    Inn mun han gange,
    eld brann på golvet,
    og eit gråhært hjon
    grov fram-i åren,
    Åe og Edda
    med aldrugt skaut.

    3.
    Rig kunde dei
    råder segja.
    Munde seg setja
    midt imillom,
    med mann og kone
    på kvar si led.

    4.
    Då tok Edda
    ein diger leiv,
    tung og klumput,
    og tett med såder.
    Midt på ein stett
    ho sette det fram.
    Sòd var i bolle
    ho bar på bord.

    5.
    Rig kunde dei
    råder segja,
    reis upp frå sess,
    var huga te sova.
    Heldt seg med dei
    heile tri næter.
    Midt etter stigen
    skreid han so fram.

    6.
    Barn fekk Edda,
    var aust med vann,
    -- -- -- -- -- -- -- --
    svart av hamlet,
    vart heitande Træl.

    7.
    Hendene hadde
    skrukkut hud,
    kropne knoklar,
    [kartnaglar ljote]
    og digre fingrar.
    Fælt var andlet,
    lut-ryggja var han,
    med lange hælar.

    8.
    Voks han gjorde,
    og vel han treivst.
    Sidan fekk han
    freiste styrken:
    bast-reip binde
    og byrdar gjurde,
    ris bar han heim
    heile dagen.

    9.
    Kom far-fyrkja
    fram til gards
    med saur på solom
    og solbrende armar,
    bjug-nasa var ho,
    bar namnet Tir.

    10.
    Midt i sessen
    sette ho seg.
    Sat hjå henne
    sonen i huset.
    Dei rødde og runa,
    reidde seg seng,
    Træl og Tir
    og tidi skreid.

    11.
    Born dei ól
    uneleg saman;
    eg trur dei vart kalla
    Klur og Fjosne,
    Reim og Klegge,
    Kjefse, Fulne,
    Drumb, Digralde,
    Drott og Hosve,
    Lut og Leggjalde;
    dei laga skigard,
    frøydde åkrar,
    ól på griser,
    gjætte geiter
    og grov upp torv.

    12.
    Døtrane deira:
    Drumba og Kumba,
    Økkvinkalva
    og Årinnevja,
    Ysja og Ambått,
    Eikintjasna,
    Totrughypja
    og Tranebeina.
    Hev træle-ætter
    sitt upphav frå dei.

    13.
    Gjekk Rig sidan
    radne vegen,
    kom til ei hall,
    hurdi på glytt;
    inn han gjekk,
    eld brann på golv.
    Ave og Amma
    åtte huset.

    14.
    Sat der eit hjon
    med syslom sine.
    Mannen telgde
    teinar til veven.
    Skjegg var skipa,
    hår klypt i skallen,
    stramt sat skjorta,
    skrin stod på golv.

    15.
    Sat der kona
    og sveivde rokken,
    strakte armane,
    spann til vev.
    Bar ho sveig
    og bringeduk,
    halsplagg ho hadde
    og band yver herdar.

    16.
    Rig kunde dei
    råder segja,
    munde seg setja
    midt imillom
    med mann og kone
    på kvar si led.

    17.
    Då tog Amma
    -- -- -- -- --
    Fulle skåler
    fram ho sette,
    kalve-steiki
    var beste kråsi.

    18.
    Rig kunde dei
    råder segja,
    steig upp frå bord,
    var huga te sova.
    Heldt seg hjå dei
    heile tri næter.
    Midt etter stigen
    skreid han so fram.

    19.
    Ein våk fekk Amma,
    var aust med vatn,
    dei kalla han Karl.
    Kona sveipte
    den raudleitte sellen
    med dei spelande augo.

    20.
    Voks han gjorde,
    og vel han treivst.
    Uksar han tamde
    og ardar gjorde,
    timbra stogur,
    sette upp løur,
    kjerrur han smidde
    og køyrde plog.

    21.
    Heim dei førde,
    med nykle-hankar
    og geiteskinn-stakk,
    gifta til Karl.
    Snòr heitte ho.
    Sat ho med brur-lin.
    So breidde dei blæja
    og bu sette.

    22.
    Born dei ól
    uneleg saman,
    het Hal og Dreng,
    Hold, Tegn og Smed,
    Breide, Bonde,
    Bundinskjegge,
    Bue og Bodde,
    Brattskjegg og Segg.

    23.
    Enn var det døtrar
    med desse namni:
    Snót, Brur, Svanne,
    Svarre, Sprakke,
    Fljod, Sprund, Viv,
    Feima, Ristil.
    Hev bonde-ætter
    sitt upphav frå dei.

    24.
    Gjekk Rig derifrå
    radne vegen,
    kom til ein sal,
    mot sud horvde døri,
    opi ho stod,
    ring var i stolpen.
    Gjekk han so inn,
    golvet var strålagt.

    25.
    Såg mann og kone
    kvarandre i augo,
    Fader og Moder
    med fingrom leika.
    Mannen sjølv
    snudde strengjer,
    smidde bogar
    og skjefte piler.

    26.
    Fruga gav ans
    på armane sine,
    strauk yver linet,
    sterte ermar,
    batt upp skrud.
    Dings var i bringa,
    sid var kjolen
    og serken blåleitt.

    27.
    Rig kunde dei
    råder segja,
    munde seg setja
    midt imillom
    med mann og kone
    på kvar si led.

    28.
    Fann då moder
    mønster-duk fram,
    av bjartaste lin,
    og breidde på bord.
    Lagde so brotar
    av braud på duken,
    tynne, kvite
    kveite-leivar.

    29.
    På bord ho sette
    sylvlagde fat,
    slikjande flesk
    og steikte fuglar.
    Vin var i kanne,
    krota var staup.
    Dei drakk og drøste,
    med dagen leid.

    30.
    Rig kunde dei
    råder segja,
    reis han so upp,
    reidde seg seng.
    Heldt seg hjå dei
    heile tri næter.
    Midt etter stigen
    skreid han so fram.

    31.
    Ein svein fekk Moder
    vart sveipt i silke
    og aust med vann.
    Jarl vart han kalla.
    Gulbleikt hår,
    globjarte vangar,
    atal i augo,
    som orm du såg.

    32.
    Upp voks der
    Jarl i garden,
    Skjold mun han svinge,
    strengjer leggje,
    alm bøygje,
    orvar skjefte,
    på hestar ride,
    hundar eggje,
    sverd bruke
    og symjing øve.

    33.
    Kom der til gards
    Rig gangande,
    Rig gangande,
    gav runelærdom
    og namnet sitt eigi,
    nemnde honom son,
    bad honom eigne seg
    odels-vollar,
    odels-vollar,
    utgamle bygder.

    34.
    Ein-eigar vart han
    av attan gardar;
    gåvur han skifte,
    gav åt alle
    eigna-luter,
    øykjer staute,
    hogg sund og heiv ut
    haugar av gull.

    35.
    Av fór drengjer,
    ók våtvegen;
    kom til halli,
    der Herse budde.
    Ei møy han hadde,
    var mjo um hand,
    kvitleitt og klok,
    var kalla Erna.

    36.
    Feste dei møyi
    og førde ho heim,
    gifte ho med Jarl
    og skautet gav ho.
    Dei hugnadlegt saman
    i heimen budde.
    Med ætter auka,
    sin alder dei naut.

    37.
    Upp so voks der
    Jarl sine born,
    dei hestar tamde
    og hivde spjot,
    emna skjoldar
    og oddar kvesste.

    38.
    Bur var den eldste,
    og sidan Barn,
    Jod og Adal,
    Arve, Mòg;
    Nid og Svein,
    Nidjung og Son,
    dei tamde seg upp
    i tavlspel og symjing.
    Kund het ein til,
    Kon var den yngste.

    39.
    Men Kon unge
    kunde runer,
    runer som år
    og æve stend.
    Meir kunde han:
    mannaliv berge,
    stormar stille,
    sverds-egg døyve.

    40.
    Han fuglemålet
    fulla kunde.
    Eld han stogga,
    sorger døyvde
    og stillte hugen.
    [Og so er sagt:]
    han åtte manns avl
    og age hadde.

    41.
    Han med Rig Jarl
    um runer stridde,
    batt han med velur
    og vart den beste.
    Då til odel
    og eige vann han
    Rig å heite
    og rune-meister.

    42.
    Reid Kon unge
    i kjørr og skogar,
    og fuglen han fall,
    der pili hans flaug.
    Då kvad ei kråke,
    på kvisten sat:
    "Kvi fèr du, Kon ung,
    og fuglar veider?

    43.
    Heller du skulde
    din hest ut ride,
    geiren støyte
    og slengje spjot,
    [vig vekkje,
    voll blodge,
    med hoggi harde]
    her felle.

    44.
    Dan og Danp
    hev dyre haller,
    yppare odel
    enn du mun eige.
    Kann fulla dei
    kjølen ride,
    få sverd te bite
    og sår te svide."

    45.
    Spjot han slengde
    i skjold det skalv,
    sprengde fram hesten,
    og sverdhoggi skrall.
    Vig han vekte,
    voll han blodga,
    val han fellte
    og vann seg land.

    46.
    Reid han sidan
    gjenom svarte skog,
    yver helut fjell,
    til halli han kom.

    47.
    [Fann der ei møy
    fagrast av kvende.]
    Bruni var bjartare,
    brjostet ljosare,
    halsen kvitare
    enn klåre mjølli.
    Flust var med gull,
    der dei flutte saman.