Sólarljóð

1


 
4

Fé ok fjörvi
rænti fyrða kind
sá hinn grimmi greppr;
yfir þann veg,
er hann varðaði,
náði engi kvikr komask.

 

2


 
4

Einn hann át
opt harðla,
aldri bauð hann manni til matar,
áðr enn móðr
ok meginlítill gestr
gangandi at götu kom.

 

3


 
4

Drykks of þurfi
lézk hinn dæsti maðr
ok vanmettr vera;
hræddu hjarta
hann lézk trúa
þeim, er áðr hafði vályndr verit.

 

4


 
4

Mat ok drykk
veitti hann þeim er móðr var,
alt af heilum hug;
guðs hann gáði,
góðu hánum beinði,
því hann hugðisk váligr vera.

 

5


 
4

Upp hinn stóð,
ilt hann hugði,
eigi var þarfsamliga þegit;
synd var hans svall,
sofanda myrði
fróðan, fjölvaran.

 

6


 
4

Himna guð
bað hann hjálpa sér,
þá hann veginn vaknaði;
en sá gat
við syndum taka,
er hann hafði saklausan svikit.

 

7


 
4

Helgir englar
kómu ór himnum ofan
ok tóku sál hans til sín;
í hreinu lífi
hon skal lifa
æ með almátkum guði.

 

8


 
4

Auð né heilsu
ræðr engi maðr,
þó hánum gangi greitt;
margan þat sœkir
er minst of varir,
engi ræðr sættum sjálfr.

 

9


 
4

Ekki þeir hugðu
Unnarr ok Sævaldi,
at þeim mundi heill hrapa;
naktir þeir urðu
ok næmir hvívetna,
ok runnu sem vargar til viðar.

 

10


 
4

Munaðar ríki
hefir margan tregat,
opt verðr kvalræði af konum;
meingar þær urðu,
þó hinn mátki guð
skapaði skírliga.

 

11


 
4

Sáttir þeir váru
Sváfaðr ok Skartheðinn,
hvárgi mátti annars án vera,
fyrr enn þeir œddusk
fyr einni konu:
hon var þeim til lýta lagin.

 

12


 
4

Hvárskis þeir gáðu
fyr þá hvítu mey,
leiks né ljósra daga;
öngvan hlut
máttu þeir annan muna
en þat ljósa lík.

 

13


 
4

Daprar þeim urðu
hinar dimmu nætr,
öngvan máttu þeir sœtan sofa;
en af þeim harmi
rann heipt saman
millum virktar vina.

 

14


 
4

Fádœmi verða
í flestum stöðum
goldin grimmliga;
á hólm þeir géngu
fyr hit horska víf
ok féngu báðir bana.

 

15


 
4

Ofmetnað drýgja
skyldi engi maðr,
þat hefik sannliga sét;
því at þeir hverfa,
en hánum fylgja,
flestir guði frá.

 

16


 
4

Rík þau váru
Ráðný ok Véboði
ok hugðusk gott eitt gera;
nú þau sitja
ok sárum snúa
ymsum elda til.

 

17


 
4

Á sik þau trúðu
ok þóttusk ein vera
allri þjóð yfir;
en þó leizk
þeirra hagr
annan veg almátkum guði.

 

18


 
4

Munað þau drýgðu
á marga vegu
ok höfðu gull fyr gaman;
nú er þeim goldit,
er þau ganga skulu
milli frosts ok funa.

 

19


 
4

Óvinum þínum
trúðu aldregi,
þó þér fagrt mæli fyrir;
góðu þú heit,
gott er annars
víti hafa at varnaði.

 

20


 
4

Svá hánum gafsk
Sörla hinum góðráða,
þá er hann lagði á vald hans Vígúlfs;
tryggliga hann trúði,
en hinn at tálum varð,
sínum bróðurbana.

 

21


 
4

Grið hann þeim seldi
af góðum hug,
en þeir hétu hánum gulli í gegn;
sáttir létusk,
meðan saman drukku,
en þó kómu flærðir fram.

 

22


 
4

En þá eptir
á öðrum degi,
er þeir höfðu í Rýgjardal riðit,
sverðum þeir meiddu
þann er saklauss var
ok létu hans fjörvi farit.

 

23


 
4

Lík hans þeir drógu
á leynigötu
ok brytjuðu í brunn niðr;
dylja þeir vildu,
en dróttinn sá
heilagr himnum af.

 

24


 
4

Sál hans bað
hinn sanni guð
í sinn fögnuð fara;
en sökudólgar
hygg ek síðla muni
kallaðir frá kvölum.

 

25


 
4

Dísir bið þú þér
dróttins mála
vera hollar í hugum;
viku eptir
mun þér vilja þíns
alt at óskum ganga.

 

26


 
4

Reiðiverk,
þau þú unnit hefir,
bœt þú eigi illu yfir;
grœttan gœla
skaltu með góðum hlutum;
þat kveða sálu sama.

 

27


 
4

Á guð skal heita
til góðra hluta,
þann er hefir skatna skapat;
mjök fyrir verðr
manna hverr,
er seinar finna föður.

 

28


 
4

Æsta dugir
einkum vandliga
þess er þykkir vant vera;
alls án æ verðr
sá er enskis biðr,
fár hyggr þegjanda þörf.

 

29


 
4

Síðla ek kom,
snemma kallaðr,
til dómvalds dyra;
þangat ek ætlumk,
því mér heitit var:
sá hefir krás er krefr.

 

30


 
4

Syndir því valda,
at vér hryggvir förum
œgisheimi ór;
engi óttask,
nema ilt göri;
gott er vammalausum vera.

 

31


 
4

Úlfum líkir
þykkja allir þeir,
er eiga hverfan hug;
svá mun gefask
þeim er ganga skal
þær inar glœddu götur.

 

32


 
4

Vinsamlig ráð
ok viti bundin
kenni ek þér sjau saman;
görla þau mun
ok glata aldregi,
öll eru þau nýt at nema.

 

33


 
4

Frá því er at segja,
hvé sæll ek var
ynðisheimi í,
ok hinu öðru,
hvé ýta synir
verða nauðgir at nám.

 

34


 
4

Vil ok dul
tælir virða sonu,
þá er fíkjask á fé;
ljósir aurar
verða at löngom trega,
margan hefir auðr apat.

 

35


 
4

Glaðr at mörgu
þótta ek gumnum vera,
þvíat ek vissa fátt fyrir;
dvalarheim
hefir dróttinn skapat
munafullan mjök.

 

36


 
4

Lútr ek sat,
lengi ek hölluðumk,
mjök var ek þá lystr at lifa;
en sá réð
er ríkr var;
frammi eru feigs götur.

 

37


 
4

Heljar reip
kómu harðliga
sveigð at síðum mér;
slíta ek vilda,
en þau seig váru;
létt er lauss at fara.

 

38


 
4

Einn ek vissa,
hversu alla vega
sullu sútir mér;
Heljar meyar
er mér hrolla buðu
heim á hverju kveldi.

 

39


 
4

Sól ek sá
sanna dagstjörnu
drúpa dynheimum í;
en Heljar grind
heyrða ek á annan veg
þjóta þungliga.

 

40


 
4

Sól ek sá
setta dreyrstöfum,
mjök var ek þá ór heimi hallr;
máttug hon leizk
á marga vegu
frá því er fyrri var.

 

41


 
4

Sól ek sá,
svá þótti mér,
sem ek sæja göfgan guð;
henni ek laut
hinzta sinni
aldaheimi í.

 

42


 
4

Sól ek sá,
svá hon geislaði,
at ek þóttumk vætki vita;
en Gylfar straumar
grenjuðu á annan veg,
blandnir mjök við blóð.

 

43


 
4

Sól ek sá
á sjónum skjálfandi,
hræzlufullr ok hnipinn;
þvíat hjarta mitt
var heldr mjök
runnit sundr í sega.

 

44


 
4

Sól ek sá
sjaldan hryggvari,
mjök var ek þá ór heimi hallr;
tunga mín
var til trés metin,
ok kólnat alt fyr utan.

 

45


 
4

Sól ek sá
síðan aldregi
eptir þann dapra dag,
þvíat fjallavötn luktusk
fyr mér saman,
en ek hvarf kallaðr frá kvölum.

 

46


 
4

Vánarstjarna flaug,
þá var ek fœddr,
brot frá brjósti mér;
hátt at hon fló,
hvergi settisk,
svá at hon mætti hvíld hafa.

 

47


 
4

Öllum lengri
var sú hin eina nótt,
er ek lá stirðr á strám;
þá merkir
þat er guð mælti,
at maðr er moldar sonr.

 

48


 
4

Virði þat ok viti
inn virki guð,
sá er skóp hauðr ok himin;
hversu einmana
margir fara,
þó við skylda skyli.

 

49


 
4

Sinna verka
nýtr seggja hverr,
sæll er sá er gott görir;
auði frá
er mér ætluð var
sandi orpin sæng.

 

50


 
4

Hörundar hungr
tælir hölda opt,
hann hefir margr til mikinn;
lauga vatn
er mér leiðast var
eitt allra hluta.

 

51


 
4

Á norna stóli
sat ek níu daga,
þaðan var ek á hest hafinn;
gýgjar sól
er skein grimmliga
ór skýdrúpnis skýjum.

 

52


 
4

Utan ok innan
þóttumk ek alla fara
sigrheima sjau;
uppi ok niðri
leitaða ek œðra vegar,
hvar mér væri greiðastar götur.

 

53


 
4

Frá því er at segja,
hvat ek fyrst um sá,
þá ek var í kvölheima kominn:
sviðnir fuglar,
er sálir váru,
flugu svá margir sem mý.

 

54


 
4

Vestan sá ek fljuga
Vánar dreka,
ok féll á glævalds götu;
vængi þeir skóku,
svá víða þótti mér
springa hauðr ok himinn.

 

55


 
4

Sólar hjört
leit ek sunnan fara,
hann teymðu tveir saman;
fœtr hans
stóðu foldu á,
en tóku horn til himins.

 

56


 
4

Norðan sá ek ríða
Niðja sonu,
ok váru sjau saman;
hornum fullum
drukku þeir hinn hreina mjöð
ór brunni Baugregins.

 

57


 
4

Vindr þagði,
vötn stöðvaði,
þá heyrða ek grimmligan gný;
sínum mönnum
svipvísar konur
mólu mold til matar.

 

58


 
4

Dreyrga steina
þær hinar dökku konur
drógu daprliga;
blóðug hjörtu
héngu þeim fyr brjósti utan,
mœdd með miklum trega.

 

59


 
4

Margan mann
sá ek meiddan fara
á þeim glœddu götum;
andlit þeirra
þóttu mér öll vera
rýgjar blóði roðin.

 

60


 
4

Marga menn
sá ek moldar gengna,
þá er eigi máttu þjónustu ná;
heiðnar stjörnur
stóðu yfir höfði þeim
fáðar feiknstöfum.

 

61


 
4

Menn sá ek þá,
er mjök ala
öfund um annars hagi;
blóðgar rúnar
váru á brjósti þeim
merktar meinliga.

 

62


 
4

Menn sá ek þar
marga ófegna,
þeir váru villir vega;
þat kaupir sá,
er þessa heims
apask at óheilum.

 

63


 
4

Menn sá ek þá,
er mörgum hlutum
væltu um annars eign;
flokkum þeir fóru
til Fégjarns borgar,
ok höfðu byrðar af blýi.

 

64


 
4

Menn sá ek þá,
er margan höfðu
fé ok fjörvi rænt;
brjóst í gegnum
rendu brögnum þeim
öflgir eitrdrekar.

 

65


 
4

Menn sá ek þá,
er minst vildu
halda helga daga;
hendr þeirra
váru á heitum steinum
neglðar nauðliga.

 

66


 
4

Menn sá ek þá,
er af mikillæti
virðusk vánum framar;
klæði þeira
váru kynliga
eldi um slegin.

 

67


 
4

Menn sá ek þá,
er mart höfðu
orð á annan logit;
heljar hrafnar
ór höfði þeim
harðliga sjónir slitu.

 

68


 
4

Allar ógnir
fær þú eigi vitat,
þær er helgengnir hafa;
sœtar syndir
verða at sárum bótum;
æ koma mein eptir munuð.

 

69


 
4

Menn sá ek þá,
er mart höfðu
gefit at guðs lögum;
hreinir kyndlar
váru yfir höfði þeim
brendir bjartliga.

 

70


 
4

Menn sá ek þá,
er af miklum hug
veittu fátœkum frama;
lásu helgar bœkr
ok himna skript
englar yfir höfði þeim.

 

71


 
4

Menn sá ek þá,
er mjök höfðu
hungri farit hörund;
englar guðs
lutu öllum þeim;
þat er œzta unað.

 

72


 
4

Menn sá ek þá,
er móður höfðu
látit mat í munn;
hvílur þeirra
váru á himingeislum
hafðar hagliga.

 

73


 
4

Helgar meyjar
höfðu hreinliga
sál af syndum þvegit
manna þeirra,
er á mörgum degi
pína sjálfa sik.

 

74


 
4

Hávar reiðir
sá ek með himnum fara,
þær eiga götur til guðs;
menn þeim stýra,
er myrðir eru
alls fyr öngvar sakir.

 

75


 
4

Hinn mátki faðir!
mæztr sonr!
heilagr andi himins!
þik bið ek skilja,
er skapat hefir,
oss alla eymðum frá.

 

76


 
4

Bjúgvör ok Listvör
sitja í Herðis dyrum
organs stóli á;
járna dreyri
fellr ór nösum þeim,
sá vekr fjón með fyrðum.

 

77


 
4

Óðins kván
rœr á jarðar skipi,
móðug á munað;
seglum hennar
verðr síð hlaðit,
þeim er á þráreipum þruma.

 

78


 
4

Arfi! faðir
einn þér ráðit hefi,
ok þeir Sólkötlu synir,
hjartar horn,
þat er ór haugi bar
hinn vitri Vígdvalinn.

 

79


 
4

Hér ’ru rúnar,
er ristit hafa
Njarðar dœtr níu:
Ráðveig hin elzta
ok Kreppvör hin yngsta
ok þeirra systr sjau.

 

80


 
4

Hverju [bölvi]
þeir belt hafa
Svafr ok Svafrlogi;
blóð þeir vöktu
ok benjar sugu
illum ey vana.

 

81


 
4

Kvæði þetta,
er ek þér kent hefi,
skaltu fyr kvikum kveða:
Sólarljóð
er sýnask munu
minst at mörgu login.

 

82


 
4

Hér vit skiljumk,
ok hittask munum
á feginsdegi fíra;
dróttinn minn!
gefi dauðum ró,
hinum líkn, er lifa!

 

83


 
4

Dásamligt frœði
var þér í draumi kveðit,
en þú sátt it sanna;
fyrða engi
var svá fróðr um skapaðr,
er áðr heyrði Sólarljóðs sögu.