Helgakviða Hundingsbana önnur.
Fra Vꜹlsvngom.
Sigmvndr konvngr Vꜹlsvngs son atti Borghilldi af Brálvndi; þꜹ heto son sinn Helga oc eptir Helga Hiorvarþssyni; Helga fostraþi Hagall. Hvndingr het rikr konvngr, viþ hann er Hvndland kent. Hann var hermaþr micill oc atti marga sono þa er i hernaði váro. Ofriþr oc dylgior váro a milli þeirra Hvndings konvngs oc Sigmvndar konvngs, drapo hvarir annarra frǫndr. Sigmvndr konvngr oc hans ęttmenn héto Volsvngar oc Ylfingar. Helgi fór oc niosnaþi til hirdar Hvndings konvngs a lꜹ́n; Hęmingr son Hvndings konvngs var heima. Enn er Helgi for í brot, þa hitti hannhiarþarsvein oc qvaþ:
1  5	„Segðv Hęmingi,  at Helgi man,  hvern i brynio  bragnar feldo,  er vlf grán  inni hꜹfðot,  þar er Hamal hvgði  Hvndingr konvngr.“
Hamall het son Hagals. Hvndingr konvngr sendi menn til Hagals at leita Helga; enn Helgi matti eigi forþaz annan veg enn tóc klęþi ambǫttar oc gecc at mala. Þeir leitoþo oc fvndo eigi Helga; þa qvaþ Blindr inn bꜹlvisi:
2  5	„Hvoss ero ꜹgo  i Hagals þyio,  era þat carls ętt,  er a kvernom stendr:  steinar rifna,  steyccr lvþr fyrir.
3  5	Nv hefir hꜹrþ dǫmi  hildingr þęgit,  er visi scal  valbygg [mala];  heldr er sǫmri  hendi þeirri  meþalkafli  enn mꜹndvltrę.“
4  5  11	Hagall svaraþi oc qvaþ:  „Þat er litil va,  þott lvþr þrvmi,  er męr konvngs  mꜹndvl hrǫrir;  hon scęvaþi  scyiom ęfri  oc vega þordi  sem vikingar,  aþr hana Helgi  hꜹpto gorþi;  systir er hon þeirra  Sigars oc Hꜹgna,  þvi hefir ꜹtvl ꜹgo  Ylfinga man.“
Vndan comz Helgi oc for a herscip; hann feldi Hvnding konvng oc var siþan callaþr Helgi Hvndingsbani. Hann la meþ her sinn i Brvnavagom oc hafþi þar strandha/gg, oc áto þar rát. Ha/gni het konvngr; hans dottir var Sigrvn, honvar valkyria oc reiþ lopt oc lꜹg; hon var Svava endrborin. Sigrvn reiþ at scipom Helga oc qvaþ:
5  5	„Hverir lata flióta  fley viþ backa,  hvar hermegir  heima eigvþ?  hvers biþit er  i Brvnavagom,  hvert lystir yþr  leiþ at canna?“
6  5	Helgi qvaþ:  „Hamall lętr fliota  fley viþ backa,  eigom heima  i Hlesseyio,  biþom byriar  i Brvnavagom,  ꜹstr lystir oss  leiþ at kanna.“
7  5	Sigrvn qvaþ:  „Hvar hefir þv, hilmir!  hildi vacþa  eþa gꜹgl alin  Gvnnar systra?  hvi er brynia þin  bloþi stoccin,  hvi scal vnd hialmom  hrátt kiot eta?“
8  5	Helgi qvaþ:  „Þat vann nęst nýss  niþr Ylfinga  fyr vestan ver,  ef þic vita lystir,  er ec biorno tóc  i Bragalvndi  oc ętt ara  oddom saddac.
9	Nv er sagt, męr!  hvaþan sacar gorðvz,  þvi var a lęgi męr  lítt steict etiþ.“
10  5	Sigrvn qvaþ:  „Vig lysir þv,  varþ fyr Helga  Hvndingr konvngr  hniga at velli;  bar socn saman,  er seva hęfndoþ,  oc bvsti bloþ  a brimiss eggiar.“
11  5	Helgi qvaþ:  „Hvat vissir þv,  at þeir se,  snot svinnhvgvð!  er seva hefndo?  margir ’ro hvassir  hildings synir  oc amvnir  ossom niþiom.“
12  5	Sigrvn qvaþ:  „Varca ec fiarri,  folcs oddviti!  ger a morgom  grams aldrlocom;  þo tel ec slęgian  Sigmvndar bvr,  er i valrvnom  vigspioll segir.
13  7	Lęit ec þic vm sinn  fyrr a langscipom,  þa er þv bygðir  blodga stafna  oc v́rsvalar  vnnir lęko;  nv vill dyliaz  dꜹglingr fyr mer,  enn Hꜹgna męr  [Helga] kennir.“
Granmarr het ricr konvngr, er bió at Svarinsha/gi; hann atti marga sono: [einn het] Ha/ðbroddr, annarr Gvðmvndr, þriþi Starcaþr. Hꜹþbroddr var i konvngastefno, hann fastnaþi ser Sigrvno Ha/gnadottvr. Enn er hon spyrr þat, þa reiþ hon meþ valkyrior vm lopt oc vm lꜹg at leita Helga. Helgi var þa at Logafiollom oc hafþi bariz viþ Hvndings sono; þar feldi hann þa Alf oc Eyiolf, Hiorvarþ oc Hervarþ, oc var hann allvigmoþr oc sat vndir Arasteini; þar hitti Sigrvn hann oc rann a hals hanom oc kysti hann oc sagdi hanom erendi sit, sva sem segir i Volsvngaqviþo inni forno:
14  5	Sotti Sigrvn  sicling glaþan,  heim nam hon Helga  hꜹnd at sǫkia,  kysti oc qvaddi  konvng vnd hialmi;  þa varþ hilmi  hvgr a uifi.
15	Fyrr lez hon vnna  af ꜹllom hvg  syni Sigmvndar,  en hon seþ hafþi.
16  5	„Var ec Hꜹþbroddi  i her fꜹstnoþ,  enn iofvr annan  eiga vildac;  þo siamc, fylcir!  frǫnda reiþi,  hefi ec mins fꜹdvr  mvnraþ brotiþ.“
17	Nama Hꜹgna męr  of hvg męla,  hafa qvaz hon Helga  hylli scyldo.
18  5	Helgi qvaþ:  „Hirþ eigi þv  Hꜹgna reiþi  ne illan hvg  ęttar þinnar!  þv scalt, męr vng!  at mer lifa;  ętt attv, in goþa!  er ec [eigi] siamc.“
Helgi samnadi þa miclom scipaher oc for til Frecasteins, oc fengo i hafi ofviðri mannhętt; þa qvomo leíptr yfir þa, oc stoþo geislar i scipin. Þeir sa i loptino at valcyrior nío riþo, oc kendo þeir Sigrv́no; þa lęgði storminn, oc qvomo þeir heilir til landz. Granmars synir sato a biargi noccoro, er scipin sigldo at landi. Gvdmvndr hliop a hest oc reið a niosn a bergit viþ hꜹfnina; þa hlóþo Volsvngar seglom. Þa qvaþ Gvdmvndr:
19  5	„Hverr er scioldvngr  sa er scipom styrir,  lętr gvnnfana  gvllinn fyrir stafni?  þiccia mer friþ  i farar broddi,  verpr vigroþa  vm vikinga.“
20  5	Sinfiotli qvaþ:  „Her ma Hꜹdbroddr  Helga kenna  flotta trꜹþan  i flota miþiom;  hann hefir eþli  ettar þinnar,  arf Fiorsvnga  vnd sic þrvngit.“
21  5	Gvdmvndr qvaþ:  „Þvi fyrr scolo  at Frecasteíni  sattir saman  vm sakar dǫma;  mal er, Hꜹdbroddr!  hefnd at vinna,  ef ver lęgra lvt  lengi barom.“
22  5	Sinfiotli qvaþ:  „Fyrr mvndv, Gvdmvndr!  geitr vm halda  oc bergscorar  brattar klifa,  hafa þer i hendi  heslikylfo;  þat er þer bliþara  enn brimiss domar.“
23  5	Helgi qvaþ:  „Þer er, Sinfiotli!  sęmra myclo  gvnni at heyia  oc glaþa orno,  enn onytom  orþom at deila,  þott hilldingar  heiptir deili.
24  5  9	Þicciat mer goþir  Granmars synir,  þo dvgir siklingom  satt at męla;  þeir męrcþ hafa  a Moinsheimom,  at hvg hafa  hiorom at bregða;  ero hildingar  hꜹllzti sniallir.“
Gvdmvndr reið heim meþ hersa/go; þa sꜹmnoþo Granmars synir her. Como þar margir konvngar: þar var Ha/gni faðir Sigrv́nar oc synir hans Bragi oc Dagr. Þar var orrosta micil, oc fello allir Granmars synir oc allir þeirra hꜹfþingiar, nema Dagr Ha/gnason fecc griþ oc vann eiþa Volsvngom. Sigrvn gecc i valinn oc hitti Hꜹdbrodd at kominn da/þa. Hon qvaþ:
25  5	„Mvna þer Sigrv́n  fra Sevafiollom,  Hꜹþbroddr konvngr!  hniga at armi;  liþin er ęvi  — opt náir hręfi  granstoþ griþar —  Granmars sona.“
Þa hitti hon Helga oc varþ allfegin. Hann qvaþ:
26  5	„Erat þer at ꜹllo,  alvitr! gefiþ,  þo qveþ ec nocqvi  nornir valda;  fello i morgon  at Frecasteini  Bragi oc Hꜹgni,  varþ ec bani þeirra.
27  5	Enn at Styrkleifom  Starcaþr konvngr,  enn at Hlebiorgom  Hrollꜹ́gs synir;  þann sa ec gylfa  grimmvþgastan,  er barþiz bolr,  var a brot hꜹfvþ.
28  5	Liggia at iordo  allra flestir  niþiar þinir  at nám orþnir;  vanntattv vígi,  var þer þat scapad,  at þv at rógi  rícmenne vart.“
Þa gret Sigrvn. Hann qvaþ:
29  4	„Hvggastv, Sigrv́n!  Hildr hefir þv oss veriþ,  vinnat scioldvngar scꜹpom.“  Sigrvn qvaþ:  „Lifna mvnda ec nv kiosa,  er liþnir ero,  oc knętta ec þer þo i faðmi felaz.“
Helgi fecc Sigrvnar, oc atto þꜹ sono; var Helgi eigi gamall. Dagr Hꜹgnason blotaþi Oþin til fꜹdvrhefnda; Oþinn leþi Dag geírs sins. Dagr fann Helga mág sinn þar sem heitir at Fioturlvndi; hann lagdi igognom Helga meþ geirnom; þar fell Helgi, enn Dagr reiþ til [Seva-]fialla oc sagdi Sigrv́no tiþindi:
30  5	„Trꜹ́þr em ec, systir!  trega þer at segia,  þviat ec hefi nꜹþigr  nipti grętta:  fell i morgon  vnd Fioturlvndi  bvþlvngr sa er var  beztr i heimi  oc hildingom  a hálsi stoþ.“
31  5	Sigrvn qvaþ:  „Þic scyli allir  eiþar bíta,  þeir er Helga  hafþir vnna  at eno liosa  leiptrar vatni  oc at v́rsvolom  vnnar steini.
32  5	Scriþiat þat scip,  er vnd þer scriþi,  þott oscabyrr  eptir leggiz!  rennia sa marr,  er vnd þer renni,  þottv fiándr þina  forþaz eigir!
33  5  9	Bitia þer þat sverþ,  er þv bregdir,  nema sialfom þer  syngvi vm hꜹfði!  þa vęri þer hefnt  Helga dꜹþa,  ęf þv vęrir vargr  a viþom vti,  ꜹþs andvani  oc allz gamans,  hefþir eigi mat,  nema a hrǫvm spryngir.“
34  5	Dagr qvaþ:  „Ǫr ertv, systir!  oc ervita,  er þv brǫþr þinom  biþr forscapa;  einn veldr Oðinn  ollo bꜹlvi,  þviat meþ sifivngom  sacrvnar bar.
35  5	Þer byþr broþir  bꜹga rꜹþa,  ꜹll Uandilsve  oc Vigdali;  hafþv halfan heim  harms at gioldom,  brvþr bꜹgvariþ!  oc bvrir þinir.“
36  5	Sigrvn qvaþ:  „Sitca ec sva sæl  at Sevafiollom  ar ne vm nętr,  at ec vna lifi,  nema at liþi lofðvngs  lioma bregði,  renni vnd visa  Vigblǫr þinig,  gvllbitli vanr,  knega ec grami fagna.
37  5	Sva hafþi [Helgi]  hrǫdda gorva  fiandr sina alla  oc frǫndr þeirra,  sem fyr vlfi  oþar rynni  geitr af fialli  geiscafvllar.
38  5	Sva bar Helgi  af hildingom,  sem itrscapaðr  ascr af þyrni,  eða sa dyrcalfr  dꜹggo slvnginn,  er ǫfri ferr  ꜹllom dyrom,  oc horn gloa  viþ himin sialfan.“
Hꜹ́gr var gorr eptir Helga. Enn er hann com til Valhallar, þa bꜹþ Oþinn hanom ꜹllo at raða meþ ser. Helgi qvaþ:
39  5	„Þv scalt, Hvndingr!  hveriom manni  fótlꜹg geta  oc fvna kynda,  hvnda binda,  hesta gęta,  gefa svínom soþ,  aþr sofa gangir.“
Ambót Sigrvnar gecc vm aptan hia hꜹgi Helga oc sa, at Helgi reiþ til hꜹgsins meþ marga menn. Ambótt qvaþ:
40  5	„Hvart ero þat svic ein,  er ec sia þicciomz,  eþa ragnarꜹc?  — ríþa menn dꜹþir,  er ióa yðra  oddom keyrit, —  eþa er hildingom  heimfor gefin?“
41  5	Helgi qvaþ:  „Era þat svic ein,  er þv sia þicciz,  ne aldar rof,  þottv oss litir,  þott ver iói ora  oddom keyrim,  heldr er hildingom  heimfor gefin.“
Heim gecc ambót oc sagði Sigrvno:
42  5	„Vt gac þv, Sigrvn  fra Sefafiollom!  ef þic folcs iaþar  finna lystir;  vp er hꜹgr lokinn,  kominn er Helgi,  dolgspor dręyra,  dꜹglingr baþ þic,  at þv sárdropa  svefia scyldir.“
Sigrvn gecc i hꜹginn til Helga oc qvaþ:
43  5	„Nv em ec sva fegin  fvndi ocrom,  sem átfrekir  Oþins hꜹcar,  er val vito,  varmar braðir,  eþa dꜹgglitir  dagsbrv́n siá.
44  5  9	Fyrr vil ec kyssa  konvng olifðan,  enn þv bloþvgri  brynio castir;  hár er þitt, Helgi!  helo þrvngit,  allr er visi  valdꜹgg slęginn,  hęndr vrsvalar  Hꜹgna mági;  hve scal ec þer, bvdlvngr!  þess bót of vinna?“
45  5  9	Helgi qvaþ:  „Ein veldr þv, Sigrv́n  fra Sefafiollom!  er Hęlgi er  harmdꜹgg sleginn:  grętr þv, gvllvariþ!  grimmom tarom,  solbiort, svðrǫn!  aðr þv sofa gangir;  hvert fellr bloþvgt  a briost grami,  v́rsvalt, innfialgt,  ecka þrvngit.
46  5  9	Vel scolom drecca  dyrar veigar,  þott mist hafim  mvnar oc landa;  scal engi maþr  angrlióþ qveþa,  þott mer a briosti  beniar líti:  nv ero brvþir  byrgþar i hꜹgi,  lofda disir  hiá oss liþnom.“
Sigrvn bió sęing i hꜹginom:
47  5	„Her hefi ec þer, Helgi!  hvilo gorva  angrlꜹsa mioc,  Ylfinga niþr!  vil ec þer i faþmi,  fylkir! sofna,  sem ec lofþvngi  lifnom myndac.“
48  5	Helgi qvaþ:  „Nv qveþ ec enscis  orvęnt vera  siþ ne snimma  at Sevafiollom,  er þv a armi  olifþom sefr,  hvit, i hꜹgi,  Hꜹgna dottir!  oc ertv qvic,  in konvngborna!
49  5	Mal er mer at riþa  roþnar brꜹtir,  lata fꜹlvan ió  flvgstig troþa;  scal ec fyr vestan  vindhialms brvar,  aþr Salgofnir  sigrþioþ veki.“
Þeir Helgi riþo leiþ sina, enn þęr foro heim til bǫiar. Annan aptan let Sigrv́n ambót halda vorþ a hꜹginom. Enn at dagsetri er Sigrvn com til hꜹgsins, qvaþ hon:
50  5	„Cominn vęri nv,  ef koma hygði,  Sigmvndar bvrr  fra sꜹlom Oþins;  qveþ ec grams þinig  gręnaz vanir,  er a asclimom  ernir sitia  oc drifr drott ꜹll  drꜹmþinga til.
51  5	Verþv eigi sva ǫr,  at ein farir,  dis sciolldvnga!  drꜹghvsa til:  verda ꜹflgari  allir a nottom  dꜹþir dolgar, męr!  enn vm daga liosa.“
Sigrvn varþ scammlif af harmi oc trega. Þat var trva i fornescio, at menn vęri endrbornir, enn þat er nv cꜹllvð kerlinga villa. Helga oc Sigrvn er callat at vęri endrborin; het hann þa Helgi Haddingiascati, enn hon Kara Halfdanardottir, sva sem qveþit er í Karolioþom, oc var hon valkyria.