1.
Ófeigur hét maður er bjó vestur í Miðfirði á þeim bæ er að
Reykjum heitir. Hann var Skíðason en móðir hans hét Gunnlaug.
Móðir hennar var Járngerður, dóttir Ófeigs Járngerðarsonar
norðan úr Skörðum. Hann var kvæntur maður og hét Þorgerður
kona hans og var Valadóttir, ættstór kona og hinn mesti
kvenskörungur. Ófeigur var spekingur mikill og hinn mesti
ráðagerðamaður. Hann var í öllu mikilmenni en ekki var honum
fjárhagurinn hægur, átti lendur miklar en minna lausafé. Hann
sparði við engan mann mat en þó var mjög á föngum það er til
búsins þurfti að hafa. Hann var þingmaður Styrmis frá Ásgeirsá
er þá þótti mestur höfðingi vestur þar.
Ófeigur
átti son við konu sinni er Oddur hét. Hann var vænn maður og
brátt vel menntur. Ekki hafði hann mikla ást af föður sínum.
Engi var hann verklundarmaður.
Vali
hét maður er þar óx upp heima hjá Ófeigi. Hann var vænn maður
og vinsæll.
Oddur
óx upp heima með föður sínum þar til er hann var tólf vetra
gamall. Ófeigur var fálátur löngum við Odd og unni honum
lítið. Sá orðrómur lagðis á að engi maður þar í sveitum væri
betur menntur en Oddur. Einn tíma kemur Oddur að máli við
föður sinn og beiðir hann fjárframlaga "og vil eg fara á brott
héðan. Er á þá leið," sagði hann, "að þú leggur til mín litla
sæmd. Er eg og ekki nytsamlegur yðru ráði."
Ófeigur
segir: "Ekki mun eg minnka tillög við þig úr því sem þú hefir
til unnið. Mun eg og því næst gera og muntu þá vita hvert
fullting þér er að því."
Oddur
sagði að lítt mátti hann við það styðjast mega og skilja við
það talið.
Annan
dag eftir tekur Oddur vað af þili og öll veiðarfæri og tólf
álnar vaðmáls. Hann gengur nú í brott og kveður engan mann.
Hann fer út á Vatnsnes og réðst þar í sveit með vermönnum,
þiggur að þeim hagræði þau sem hann þarf nauðsynlegast að láni
og leigu. Og er þeir vissu ætt hans góða en var vinsæll
sjálfur þá hætta þeir til þess að eiga að honum. Kaupir hann
nú allt í skuld og er með þeim þau misseri í fiskiveri og er
svo sagt að þeirra hlutur væri í besta lagi er Oddur var í
sveit með. Þar var hann þrjá vetur og þrjú sumur og var þá svo
komið að hann hafði þá aftur goldið hverjum það er átti en þó
hafði hann aflað sér góðs kaupeyris. Aldrei vitjaði hann föður
síns og svo láta hvorir sem engu áttu við aðra að skylda.
Oddur var vinsæll við sína félaga.
Þar
kemur að hann ræðst í flutningar norður til Stranda með farma
og kaupir sér í ferju, aflar þá svo fjár. Nú græðir hann brátt
fé þar til er hann á einn ferjuna og heldur nú svo milli
Miðfjarðar og Stranda nokkur sumur. Tekur hann nú að hafa vel
fé.
Þar
kemur enn að honum leiddist sjá athöfn. Nú kaupir hann í skipi
og fer utan og er nú í kaupferðum um hríð og tekst enn vel til
þessa og liðmannlega. Verður honum nú gott bæði til fjár og
mannheilla. Þessa iðn hefir hann nú fyrir stafni þar til er
hann á einn knörr og mestan hlut áhafnar, er nú í kaupferðum
og gerist stórauðigur maður og ágætur. Hann var oft með
höfðingjum og tignum mönnum utanlands og virðist þar vel sem
hann var. Nú gerir hann svo auðgan að hann á tvo knörru í
kaupferðum. Og svo er sagt að engi maður væri þann tíma í
kaupferðum sá er jafnauðigur væri sem Oddur. Hann var og
farsælli en aðrir menn. Aldrei kom hann norðar skipi sínu en á
Eyjafjörð og eigi vestar en í Hrútafjörð.
2.
Þess er getið eitthvert sumar að Oddur kemur skipi sínu á
Hrútafjörð við Borðeyri og ætlar að vera hér um veturinn. Þá
var hann beðinn af vinum sínum að staðfestast hér og eftir bæn
þeirra gerir hann svo, kaupir land í Miðfirði það er á Mel
heitir. Hann eflir þar mikinn búnað og gerist rausnarmaður í
búinu og er svo sagt að eigi þótti um það minna vert en um
ferðir hans áður og nú var engi maður jafnágætur sem Oddur var
fyrir norðan land. Hann var betri af fé en flestir menn aðrir,
góður úrlausna við þá er hans þurftu og í nánd honum voru en
föður sínum gerði hann aldrei hagræði. Skip sitt setti hann
upp í Hrútafirði.
Það
er sagt að engi maður væri jafnauðigur hér á Íslandi sem Oddur
heldur segja menn hitt að hann hafi eigi átt minna fé en þrír
þeir er auðgastir voru. Í öllu lagi var hans fé mikið, gull og
silfur, jarðir og ganganda fé. Vali frændi hans var með honum
hvort sem hann var hér á landi eða utanlands. Oddur situr nú í
búi sínu með slíka sæmd sem nú er frá sagt.
Maður
er nefndur Glúmur. Hann bjó á Skriðinsenni. Það er milli Bitru
og Kollafjarðar. Hann áttir þá konu er Þórdís hét. Hún var
dóttir Ásmundar hærulangs, föður Grettis Ásmundarsonar. Óspakur hét son
þeirra. Hann var mikill maður vexti og sterkur, ódæll og
uppivöðslumikill, var brátt í flutningum milli Stranda og
norðursveita, gervilegur maður og gerist rammur að afli.
Eitt
sumar kom hann í Miðfjörð og seldi fang sitt. Og einn dag fékk
hann sér hest og reið upp á Mel og hittir Odd. Þeir kvöddust
og spurðust almæltra tíðinda.
Óspakur
mælti: "Á þá leið er Oddur," segir hann, "að góð frétt fer um
yðvart ráð. Ertu mjög lofaður af mönnum og allir þykjast þeir
vel komnir er með þér eru. Nú vænti eg að mér muni svo gefast.
Vildi eg hingað ráðast til þín."
Oddur
segir: "Ekki ertu mjög lofaður af mönnum og eigi ertu vinsæll.
Þykir þú hafa brögð undir brúnum svo sem þú ert ættborinn
til."
Óspakur
segir: "Haf við raun þína en eigi sögn annarra því að fátt er
betur látið en efni eru til. Beiði eg þig ekki gjafar að.
Vildi eg hafa hús þín en fæða mig sjálfur og sjá þá hversu þér
gest að."
Oddur
segir: "Miklir eruð þér frændur og torsóttir ef yður býður við
að horfa en við það er þú skorar á mig til viðtöku þá megum
við á það hætta veturlangt."
Óspakur
tekur það með þökkum, fer um haustið á Mel með feng sinn og
gerist brátt hollur Oddi, sýslar vel um búið og vinnur sem
tveir aðrir. Oddi líkar vel við hann. Líða þau misseri og er
vorar býður Oddur honum heima að vera og kveðst svo betur
þykja. Þykir
mönnum mikils um vert hversu þessi maður gefst. Hann
er og vinsæll sjálfur og stendur nú búið með miklum blóma og
þykir engis manns ráð virðulegra vera en Odds.
Einn
hlut þykir mönnum að skorta, að eigi sé ráð hans með allri
sæmd, að hann er maður goðorðslaus. Var það þá mikill siður að
taka upp ný goðorð eða kaupa og nú gerði hann svo. Söfnuðust
honum skjótt þingmenn. Voru allir til hans fúsir. Og er nú
kyrrt um hríð.
3.
Oddi hugnar vel við Óspak, lét hann mjög ráða fyrir búinu.
Hann var bæði hraðvirkur og mikilvirkur og þarfur búinu. Líður
af veturinn og hugnar Oddi nú betur við Óspak en fyrr því að
nú hefst hann að fleira. Á haustum heimtir hann fé af fjalli
og urðu góðar heimtur, missti engis sauðar.
Líður
nú af veturinn og vorar. Lýsir Oddur því að hann ætlar utan um
sumarið og segir að Vali frændi hans skal taka þar við búi.
Vali
segir: "Svo er háttað frændi að eg er ekki því vanur og vil eg
heldur annast um fé okkar og kaupeyri."
Oddur
snýr nú að Óspaki og biður hann taka við búi.
Óspakur
segir: "Það er mér ofráð þó að nú flytjist fram er þú ert
við."
Oddur
leitar eftir en Óspakur fer undan og er þó óðfúsi til. Og þar
kemur að hann biður Odd ráða ef hann heitir honum sinni ásjá
og trausti. Oddur segir að hann skal svo fara með hans eign
sem hann verður mestur maður af og vinsælastur, sagðist það
reynt hafa að eigi mun annar maður betur kunna né vilja hans
fé varðveita. Óspakur biður nú á hans valdi vera. Lúka nú svo
talinu. Oddur býr nú skip sitt og lætur bera vöru til. Þetta
fréttist og er margtalað um. Oddur þurfti eigi langan búnað.
Vali fer með honum. Og þá er hann er albúinn leiða menn hann
til skips. Óspakur leiddi hann í lengra lagi. Áttu þeir mart
að tala.
Og
er skammt var til skips þá mælti Oddur: "Nú er sá einn hlutur
er óskilað er."
"Hvað
er það?" segir Óspakur.
"Ekki
er séð fyrir goðorði mínu," segir Oddur, "og vil eg að þú
takir við."
"Á
þessu er engi gerning," segir Óspakur, "er eg ekki til þess
fær. Hefi eg þó meira á hendur tekist en líklegt sé að eg
valdi eða vel leysi. Er þar engi maður jafnvel til fallinn sem
faðir þinn. Er hann hinn mesti málamaður og forvitri."
Oddur
kveðst eigi mundu honum í hendur fá "og vil eg að þú takir
við."
Óspakur
fer undan og vildi þó feginn. Oddur segir á reiði sína ef hann
tekur eigi við og að skilnaði þeirra tekur Óspakur við
goðorðinu. Fer Oddur nú utan og tekst vel hans ferð sem vandi
hans var til. Óspakur fer heim og var margtalað um þetta mál.
Þykir Oddur mikið vald hafa þessum manni í hendur fengið.
Óspakur
ríður til þings um sumarið með flokk manna og tekst honum það
vel og liðmannlega, kann það allt vel af höndum að leysa er
hann skylda lög til, ríður af þingi með sæmd. Hann heldur
kappsamlega sína menn og láta hvergi sinn hlut og er ekki mjög
á þá gengið. Hann er góður og greiður við alla sína nágranna.
Hvergi þykir nú minni rausn né risna á búinu en áður. Eigi
skortir umsýslu og fara ráðin vel fram. Líður nú af sumarið.
Ríður hann til leiðar og helgar hana. Og er á leið haustið fer
hann á fjall er menn ganga að geldfé og verða heimtur góðar.
Er ríkt fylgt og missir engis sauðar, hvorki fyrir sína hönd
né Odds.
4.
Svo bar til um haustið að Óspakur kom norður í Víðidal, á
Svölustaði. Þar bjó kona sú er Svala hét. Þar var honum
veittur beinleiki. Hún var væn kona og ung. Hún talar tíl
Óspaks og biður hann sjá um ráð sitt "hefi eg það frétt að þú
ert búmaður mikill."
Hann
tók því vel og tala þau mart. Féllst hvort öðru vel í geð og
lítast þau vel til og blíðlega. Og þar kemur tali þeirra að
hann spyr hver ráða eigi fyrir kosti hennar.
"Engi
maður er mér skyldri," segir hún, "sá er nokkurs er verður, en
Þórarinn Langdælagoði hinn spaki."
Síðan
ríður Óspakur til fundar við Þórarin og er þar tekið við honum
vel að eins. Hann hefir nú uppi sitt erindi og biður Svölu.
Þórarinn
segir: "Ekki kann eg að girnast til þíns mægis. Er margtalað
um þínar meðferðir. Kann eg það sjá að ekki má í tveim höndum
hafa við slíka menn, verður annaðhvort að taka upp bú hennar
og láta hana fara hingað, ella munuð þið gera sem ykkur líkar.
Nú mun eg mér engu af skipta og kalla eg ekki þetta mitt ráð."
Eftir
þetta fer Óspakur á brott og kemur á Svölustaði og segir henn
svo búið. Nú gera þau ráð sitt og fastnar hún sig sjálf og fer
hún með honum á Mel en þau eiga bú á Svölustöðum og fá menn
til fyrir að vera. Nú er Óspakur á Mel og hélt rausn í búinu.
Hann þótti þó vera ódældarmaður mikill.
Nú
líður af veturinn og um sumarið kom Oddur út í Hrútafirði.
Hafði honum enn orðið gott til fjár og mannheilla, kemur heim
á Mel og lítur yfir eignir sínar, þykir vel varðveist hafa og
gest vel að. Líður nú á sumarið.
Það
er eitt sinn að Oddur vekur til við Óspak að vel muni fallið
að hann tæki við goðorði sínu.
Óspakur
segir: "Já," segir hann, "þar er sá hlutur er eg var ófúsastur
til með að fara og síst til fær. Er eg þess og albúinn en það
ætla eg mönnum þó tíðast að það sé gert annaðhvort á leiðum
eða þingum."
Oddur
segir: "Það má vel vera."
Líður
nú sumarið að leiðinni fram. Og leiðarmorguninn er Oddur
vaknar litast hann um og sér fátt manna í skálanum. Hefur hann
sofið fast og lengi, spratt upp og veit að menn eru gersamlega
úr skálanum. Honum þótti þetta undarlegt og talar þó fátt.
Hann býst um og nokkurir menn með honum, þótti þetta undarlegt
og ríða nú til leiðarinnar. Og er þeir komu þar þá var þar
mart manna fyrir og voru þá mjög brott búnir og var helguð
leiðin. Oddi bregður nú í brún, þykir undarleg þessi tiltekja.
Fara menn heim og líða þaðan nokkurir dagar.
Það
var enn einn dag er Oddur sat undir borði og Óspakur gegnt
honum og er minnst varir hleypur Oddur undan borðinu og að
Óspaki og hefir reidda exi í hendi sér, biður hann nú laust
láta goðorðið.
Óspakur
segir: "Eigi muntu þurfa með svo miklu kappi að sækja. þegar
hefir þú goðorð er þú vilt og vissi eg eigi er þér væri alvara
við að taka."
Rétti
hann þá fram höndina og fékk Oddi goðorðið. Var nú kyrrt um
hríð og héðan gerist fátt með þeim Oddi og Óspaki. Er Óspakur
heldur ýgur viðskiptis. Grunar menn um að Óspakur mundi hafa
ætlað sér að hafa goðorðið en eigi Oddi ef eigi hefði verið
kúgað af honum að hann mætti eigi undan komast. Nú verður ekki
af búsumsýslunni. Oddur kveður hann að engu. Mæltust þeir og
ekki við.
Það
var einn dag að Óspakur býr ferð sína. Oddur lætur sem hann
viti það eigi. Skiljast þeir svo að hvorgi kveður annan.
Óspakur fer nú á Svölustaði til bús síns. Oddur lætur nú sem
ekki sé að orðið og er nú kyrrt um hríð.
Þess
er getið að um haustið fara menn á fjall og skaut mjög í tvö
horn um heimtur Odds frá því er verið hafði. Hann skorti að
haustheimtu fjóra tigu geldinga og þá alla er bestir voru af
fé hans. Er nú víða leitað um fjöll og heiðar og finnast eigi.
Undarlegt þótti þetta vera því að Oddur þótti féauðnumaður
meiri en aðrir menn. Svo mikill atrekandi var ger um leitina
að bæði var leitað til annarra héraða og heima og gerði eigi.
Og um síðir dofnar enn yfir þessu og var þó margrætt um hverju
gegna mundi. Oddur var ekki glaður um veturinn.
Vali
frændi hans frétti hann hví hann væri óglaður "eða hvort þykir
þér svo mikið geldingahvarfið? og ertu eigi þá mikill borði ef
þig hryggir slíkt."
Oddur
segir: "Eigi hryggir mig geldingahvarfið en hitt þykir mér
verra er eg veit eigi hver stolið hefir."
"Þykir
þér það víst," segir Vali, "að það mun af orðið eða hvar
horfir þú helst á?"
Oddur
segir:"Ekki er því að leyna að eg ætla Óspak stolið hafa."
Vali
segir: "ferst nú vinátta ykkur frá því er þú settir hann yfir
allt þitt góss.
Oddur
kvað það verið hafa hið mesta glapræði og vonum betur tekist
hafa.
Vali
mælti: "margra manna mál var það að það væri undarlegt. Nú vil
eg að þú snúir eigi svo skjótt málinu til áfellis honum. Er
það hætt við orði að ómerkilega þyki verða. Nú skulum við því
saman kaupa," segir Vali, "að þú skalt mig láta fyrir ráða
hversu að er farið en eg skal verða vís hins sanna."
Nú
kaupa þeir þessu. Vali býr nú ferð sína og fer með varning
sinn, ríður út til Vatnsdals og Langadals og selur varninginn.
Var hann vinsæll og tillagagóður. Hann fer nú leið sína þar
til er hann kemur á Svölustaði og fékk þar góðar viðtökur.
Óspakur var allkátur. Vali bjóst þaðan um morguninn. Óspakur
leiddi hann úr garði og frétti margs frá Oddi. Vali sagði gott
af hans ráði. Óspakur lét?vel yfir honum og kvað hann vera
rausnarmann mikinn "eða er hann fyrir sköðum orðinn í haust?"
Vali
kvað það satt vera.
"Hverjar eru getur á
um sauðahvarfið? Hefir Oddur lengi fégefinn verið
hér til."
Vali
segir: "Eigi er það á eina leið. Sumir ætla að vera muni af
mannavöldum."
Óspakur
segir: "Óætlanda er slíkt og er eigi margra brögð."
"Svo
er og," segir Vali.
Óspakur
mælti: "Hefir Oddur nokkurar getur á?"
Vali
mælti: "Fátalaður er hann til en þó er fjölrætt um af öðrum
mönnum hverju gegna muni."
"það
er eftir vonum," segir Óspakur.
"Á
þá leið er," segir Vali, "er þó höfum við þetta talað, að það
vilja sumir kalla eigi óvænt að vera muni af þínum völdum.
Draga menn það saman er þið skilduð stuttlega en hvarfið varð
eigi miklu síðar."
Óspakur
segir: "Eigi varði mig að þú mundir slíkt mæla og ef við værum
eigi slíkir vinir þá mundi eg þessa sárlega hefna."
Vali
segir: "Eigi þarftu þessa að dylja eða svo óður við að verða.
Eigi mun þetta af þér bera og hefi eg séð yfir ráð þitt og sé
eg það að miklu hefir þú meiri föng en líklegt sé að vel muni
fengið."
Óspakur
segir: "Eigi mun svo reynast og eigi veit eg hvað tala
fjandmenn vorir er slíkt tala vinirnir."
Vali
segir: "Þetta er og ekki af fjandskap mælt af mér við þig er
þú heyrir einn á. Nú ef þú gerir svo sem eg vil og gangir við
fyrir mér þá mun þér létt falla því að eg skal setja ráð til
þess. Eg hefi seldan varning minn víða um sveitir. Mun eg
segja að þú hafir við tekið og keypt þér með slátur og aðra
hluti. Mun það engi maður mistrúa. Skal eg svo til haga að þér
verði engi ósæmd að þessu ef þú fylgir mínu ráði að."
Óspakur
sagðist eigi mundu við ganga.
"Þá
mun fara verr," segir Vali, "og veldur þú sjálfur."
Síðan
skiljast þeir og fer Vali heim. Oddur spyr hvers hann hefði
vís orðið um sauðahvarfið. Vali lét sér fátt um finnast.
Oddur
mælti: "Nú þarf eigi við að dyljast að Óspakur hefir stolið
því að þú mundir hann gjarna undan bera ef þú mættir."
Er nú kyrrt um
veturinn. Og er voraði og stefnudagar komu þá fer Oddur með
tuttugu menn þar til er hann kom mjög að garði á
Svölustöðum."
Þá mælti Vali við
Odd: "Nú skuluð þér láta taka niður hesta yðra en eg mun
ríða til húss og hitta Óspak og vita að hann vilji sættast
og þurfi málið eigi fram að hafa."
Nú gera þeir
svo. Vali ríður heim. Ekki var manna úti. Opnar voru
dyr. Gengur Vali inn. Myrkt var í húsum. Og er minnst varir
hleypur maður úr setinu og höggur milli herða Vala svo að hann
féll þegar.
Vali
mælti: "Forða þér vesall maður því að Oddur er skammt frá
garði og ætlar að drepa þig. Send konu þína á fund Odds og
segi hún að við séum sáttir og hafir þú gengið við málinu en
eg sé farinn að fjárreiðum mínum út í dali."
Þá
mælti Óspakur: "Þetta er hið versta verk orðið. Hafði eg Oddi
þetta ætlað en eigi þér."
Svala
hittir nú Odd og segir þá sátta Óspak og Vala "og bað Vali þig
aftur hverfa."
Oddur
trúir þessu og ríður heim. Vali lét líf sitt og var flutt lík
hans á Mel. Oddi þóttu þetta mikil tíðindi og ill. Fær hann af
þessu óvirðing og þótti slyslega tekist hafa.
Nú
hverfur Óspakur á brott svo að eigi vita menn hvað af honum
verður.
5.
Nú er frá því að segja að Oddur býr mál þetta til þings og
kveður heiman búa. Það verður til tíðinda að maður andast úr
kvöðinni. Oddur kveður annan í staðinn. Fara menn nú til þings
og er þar kyrrt framan til dóma. Og er dómar fara út hefir
Oddur fram vígsmálið og tekst honum það greitt og er nú boðið
til varna. Skammt í brott frá dómunum sátu þeir höfðingjarnir,
Styrmir og Þórarinn, með flokk sinn.
Þá
mælti Styrmir við Þórarin: "Nú er til varna boðið um
vígsmálið. Eða viltu nokkur andsvör veita þessu máli?"
Þórarinn
segir: "Engu mun eg mér þar af skipta því mér sýnist Odd nóg
nauðsyn til reka að mæla eftir slíkan mann sem Vali var en sá
fyrir hafður að eg ætla að sé hinn versti maður."
"Já,"
segir Styrmir, "eigi er maðurinn góður víst en þó er þér
nokkur vandi á við hann."
"Ekki
hirði eg það," segir Þórarinn.
Styrmir
mælti: "Á hitt er að líta að yðvart vandræði mun verða og þá
miklu meira og torveldara ef hann verður sekur og sýnist mér
ásjámál vera og leitum í nokkurra ráða því að sjáum við báðir
vörn í málinu."
"Fyrir
löngu sá eg það," segir Þórarinn, "og líst mér þó eigi ráðlegt
að seinka málið."
Styrmur
mælti. "Til þín kemur þó mest og það munu menn tala að þér
verði lítilmannlega ef fram fer málið en vörnin sé brýn. Er
það og mála sannast að vel væri þótt Oddur vissi að fleiri eru
nokkurs verðir en hann einn. Treður hann oss alla undir fótum
og þingmenn vora svo að hans eins er getið. Sakar eigi að hann
reyni hversu lögkænn hann er."
Þórarinn
segir: "Þú skalt ráða og þér mun eg að veita. En eigi er þetta
góðvænlegt og mun illan enda eiga."
"Ekki
má að því fara," segir Styrmir, sprettur upp og gengur að
dómnum, spyr hvað þar fari fram málum manna. Honum er það sagt.
Styrmir mælti: "Svo
er háttað Oddur að varnir eru fundnar í máli þínu og hefir
þú rangt til búið málið, kvatt heiman tíu búa. Er
það lögleysa. Áttir þú það á þingi að gera en eigi í héraði.
Ger nú annaðhvort, gakk frá dóminum við svo búið eða vér munum
færa fram vörnina."
Oddur
þagnar og hugsar málið, finnur að satt er, gengur frá dóminum
með flokk sinn og heim til búðar. Og er hann kemur í
búðarsundið þá gengur maður í mót honum. Sá er við aldur. Hann
var í svartri ermakápu og var hún komin að sliti. Ein var
ermur á kápunni og horfði sú á bak aftur. Hann hafði í hendi
staf og brodd í, hafði síða hettuna og rak undan skyggnur,
stappaði niður stafnum og fór heldur bjúgur. Þar var kominn
Ófeigur karl, faðir hans.
Þá
mælti Ófeigur: "Snemma gangið þér frá dómum," segir hann, "og
er yður eigi einn hlutur vel gefinn að svo er allt snarlegt og
snöfurlegt um yður. Eða er hann sekur, Óspakur?"
"Nei,"
segir Oddur, "eigi er hann sekur."
Ófeigur
mælti: "Eigi er það höfðinglegt að ginna mig gamlan. Eða hví
mundi hann eigi sekur? Var hann eigi sannur að sökinni?"
"Sannur
víst," segir Oddur.
"Hvað
er þá?" segir Ófeigur. "Eg hugði að hann mætti bíta sökin. Eða
var hann eigi banamaður Vala?"
"Engin
mælir því í mót," segir Oddur.
Ófeigur
mælti: "Hví er hann þá ei sekur?"
Oddur
segir: "Vörn fannst í málinu og féll niður."
Ófeigur
mælti: "Hví mundi vörn finnast í máli svo auðigs manns?"
"Það
kölluðu þeir að rangt væri heiman búið," segir Oddur.
"Eigi
mun það vera er þú fórst með málið," segir Ófeigur. "En vera
kann að þér sé meir lagður fésnúður og ferðir en algott
tilstilli um málaferli. En þó ætla eg að þú berir nú eigi satt
upp fyrir mig."
Oddur
segir: "Eg hirði aldrei hvort þú trúir eða eigi."
"Svo
kann vera," segir Ófeigur, "en þegar vissi eg er þú fórst
heiman úr héraði að rangt var til búið málið. En þú þóttist
þér ærinn einn og vildir engan mann að spyrja. Nú muntu og
vera þér nógur einn um þetta mál. Er nú bæði að þér mun vel
takast enda er slíkum allvant um er allt þykir lágt hjá
sér."<P< gagn.?
Ófeigur mælti: "Sú ein er nú hjálpin í þínu máli ef
þú nýtur mín við. Eða hversu féspar mundir þú nú vera ef
nokkur leiðrétti málið?"
Oddur
segir: "Ekki sperði eg fé ef nokkur vildi ganga í málið."
Ófeigur
mælti: "Þá láttu koma í hendur karli þessum sjóð nokkurn
digran því að margra manna augu verða féskjálg."
Oddur
fær honum mikinn fésjóð.
Þá
spurði Ófeigur: "Hvort var fram færð lögvörnin eða eigi?"
"Fyrr
gengum vér frá dómunum, "segir Oddur.
Ófeigur
segir: "Það eina heldur fram er þú gerðir óvitandi."
Nú
skiljast þeir og gengur Oddur heim til búðar sinnar.
6.
Nú er þar til að taka að Ófeigur karl gengur upp á völluna og
til dómanna, kemur að Norðlendingadómi og spyr hvað þar fari
fram málum manna. Honum er sagt að sum voru dæmd en sum búin
til reifingar.
"Hvað
líður um mál Odds sonar míns eða er því lokið nú?"
"Lokið
sem mun," segja þeir.
Ófeigur
mælti: "Er hann sekur orðinn, Óspakur?"
"Nei,"
segja þeir, "eigi er hann það."
"Hvað
veldur því?" segir Ófeigur.
"Vörn
fannst í málinu," segja þeir, "og var rangt til búið."
"Já,"
segir hann Ófeigur, "munuð þér lofa mér að ganga í dóminn?"
Þeir
játta því. Hann gengur í dómhringinn og sest niður.
Ófeigur
mælti: "Hvort er dæmt mál Odds, sonar míns?"
"Dæmt
er það sem mun." segja þeir.
"Hví
gegnir það?" segir Ófeigur, "er villt upp borið um sökina á
hendur Óspaki? Drap hann eigi Vala saklausan?
Nam
það við að eigi væri málið brýnt?"
Þeir
segja: "Vörn fannst í málinu og féll niður."
"Hvernig
er vörn sú?" segir Ófeigur.
Þá
er honum sagt.
"Svo
víst," segir hann. "Sýnist yður það með nokkurum réttindum að
gefa gaum að slíku er engis er vert en dæama eigi hinn versta
mann sekjan, þjóf og manndrápsmann? Er það eigi ábyrgðarhlutur
mikill að dæma þann sýknan er dráps er verður og dæma svo í
móti réttindum?"
Þeir
sögðu að þeim þætti það eigi réttlegt en þó sögðu þeir það
fyrir sig lagt.
"Svo
má vera," segir Ófeigur. "Unnuð þér eiðinn?" segir Ófeigur.
"Að
vísu," segja þeir.
"Svo
mun verið hafa," segir hann. "Eða hversu kváðuð þér að orði?
Eigi svona að þér skylduð það dæma að þér vissuð sannast og
réttast og helst að lögum? Svo munduð þér mæla."
Þeir
kváðu svo vera.
Þá
mælti Ófeigur: "En hvað er sannara eða réttara en dæma hinn
versta mann sekjan og dræpan og firrðan allri björg, þann er
sannreyndur er að stuld og að því að hann drap saklausan mann,
Vala? En það hið þriðja er að fellur eiðurinn má kalla nokkuð
sveigt. Hyggið nú að fyrir yður hvort meira er vert, þessi tvö
orðin er sæta sannindum og réttindum eða hitt eitt er víkur
til laganna. Svo mun yður sýnast sem er því að þér munuð sjá
kunna að það er meiri ábyrgð að dæma þann frjálsan er maklegur
er dauðans en hafa áður svarið eiða að þér skylduð svo dæma
sem þér vissuð réttast. Nú megi svo á líta að þetta mun yður
þungt falla og undan þessi ábyrgð varla komast."
Ófeigur
lætur stundum síga sjóðinn niður undan kápunni en stundum
kippir hann upp. Það finnur hann að þeir renna augum til
sjóðsins.
Hann
mælti þá til þeirra: "Það væri ráðlegra að dæma rétt og satt
sem þér hafið svarið og hafa þar í mót þökk og aufúsu hygginna
mann og réttsýnna."
Hann
tók síðan sjóðinn og steypti úr silfrinu og taldi fyrir þeim.
"Nú vil eg lýsa vináttubragð við yður," segir hann, "og sé eg
þó meir fyrir yður í þessu en fyrir mér. Og geri eg því svo að
þér eruð sumir vinir mínir en sumir frændur og þó þeir einir
að nauðsyn heldur til að hver gæti sjálfs síns. Vil eg gefa
hverjum manni eyri silfurs er í dómi situr en þeim hálfa mörk
er reifir málið og hafið þér það bæði féið og firrða yður
ábyrgð en spillið eigi særum yðrum er þó liggur mest við."
Þeir
hugsa málið og líst sannlegt vera við umtölur hans en þykir
áður komið í illt efni um eiðabrigðin og kjósa þeir þann kost
af er Ófeigur bauð þeim. Er þá þegar sent eftir Oddi og kemur
hann þar en höfðingjarnir eru þá heim gengnir til búða. Nú er
þegar fram haft málið og er Óspakur sekur ger og síðan nefndir
vottar að dómsorði væri á lokið. Nú fara menn heim til búða
sinna við svo búið. Engi frétt fór af þessu um nóttina.
En
að Lögbergi um morguninn stendur Oddur upp og talar hátt: "Hér
varð maður sekur í nótt er Óspakur heitir í Norðlendingadómi
um víg Vala. En það er að segja til sektarmarka hans að hann
er mikill vexti og karlmannlegur. Hann hefir brúnt hár og stór
bein í andliti, svartar brýnn, miklar hendur, digra leggi og
allur hans vöxtur er afburðarmikill og er maður hinn
glæpamannlegasti."
Nú
bragður mönnum í brún mjög. Margir höfðu áður enga frétt af
haft. Þykir mönnum Oddur fast fylgt hafa og giftusamlega til
hafa tekist svo sem komið var málinu.
7.
Frá því er sagt að þeir Styrmir og Þórarinn talast við.
Styrmir
mælti: "Mikla sneypu og svívirðing höfum við af þessu máli
fengið."
Þórarinn
segir það eftir líkindum "og munu hér vitrir menn hafa um
vélt."
"Já,"
segir Styrmir, "sérð þú nokkuð til leiðréttu?"
"Eigi
veit eg að það megi brátt verða," segir Þórarinn.
"Hvað
helst?" segir Styrmir.
Þórarinn
segir: "Væri sökin við þá er fé var borið í dóm og sú mun
bíta."
"það
er," segir Styrmir.
Ganga
þeir þá í brott og heim til búða. Þeir heimta nú saman vini
sína og tengdamenn á eina málstefnu. Þar var einn Hermundur
Illugason, annar Gellir Þorkelsson, þriðji Egill Skúlason,
fjórði Járnskeggi Einarsson, fimmti Skegg-Broddi Bjarnason,
sjötti Þorgeir Halldóruson og þeir Styrmir og Þórarinn. Þessir
átta menn ganga nú á tal. Segja þeir Styrmir og Þórarinn
málavöxtu og hvar þá var komið og hversu mikill slægur til var
fjárins Odds og það að allir munu þeir fullsælir af verða.
Þeir ráða nú til fasta með sér að veitast allir að málinu svo
að annaðhvort skyli fyrir koma sektir aða sjálfdæmi. Ganga nú
síðan í bönd og eiða og hyggja nú að þessu megi ekki bregða og
engi muni traust á bera eða kunnáttu í móti rísa. Skilja að
svo mæltu og ríða menn heim af þingi og fer þetta fyrst af
hljóði.
Oddur
unir nú vel við sína þingreið og er nú fleira í frændsemi með
þeim feðgum en verið hafði, situr nú um kyrrt þau misseri. Og
um vorið hittast þeir feðgar við laug og spyr Ófeigur tíðinda.
Oddur lést engi frétta og spyr á móti. Ófeigur segir að þeir
Styrmir og Þórarinn hafa safnað liði og ætla að fara á Mel
stefnuför. Oddur fréttir hver sök til þess sé. Ófeigur segir
honum alla ætlan þeirra.
Oddur
segir: "Ekki líst mér þetta þungt."
Ófeigur
segir: "Það má vera að yður verði það ekki um afl."
Líða
nú stundir að stefnudögum og koma þeir Styrmir og Þórarinn á
Mel með fjölmenni. Oddur hafði og mart manna fyrir. Þeir höfðu
fram mál sín og stefna Oddi til alþingis fyrir það er hann
hafi látið bera fé í dóm að ólögum.
Verður
þar ekki fleira til tíðinda og ríða þeir í brott með flokk
sinn.
Svo
ber enn til að þeir feðgar hittast og talast við. Spyr Ófeigur
hvort honum þyki enn engis um vert.
Oddur
segir: "Eigi líst mér þetta mál þunglegt."
"Eigi
sýnist mér svo," segir Ófeigur, "eða hversu gerla veistu í
hvert efni komið er?"
Oddur
lést vita það er þá var fram komið.
Ófeigur
segir: "Meira slóða mun draga, að því er eg hygg, því að sex
höfðingjar aðrir þeir að mestir eru hafa gengið í málið með
þeim."
Oddur
segir: "Mikils þykir þeim við þurfa."
Ófeigur
mælti: "Hvert mun þitt ráð nú vera?"
Oddur
segir: "Hvað með að ríða til þings og biðja sér liðs?"
Ófeigur
segir: "Það sýnist mér óvænt að svo föllnu máli og mun eigi
gott að eiga sína sæmd undir liði flestra."
"Hvað
er þá til ráðs?" segir Oddur.
Ófeigur
mælti: "Það er mitt ráð að þé búir skip þitt um þing og ver
búinn með allt lausagóss þitt áður menn ríða af þingi. Eða
hvort þykir þér betur komið það fé er þeir taka upp fyrir þér
eða hitt er eg hefi?"
"Það
þykir mér illskáinn að þú hafir."
Og
nú fær Oddur föður sínum einn digran fésjóð fullan af silfri
og skiljast að því. Oddur býr nú skip sitt og ræður menn til.
Líður nú fram að þinginu og fer þessi ráðagerð af hljóði svo
að fáir verða vísir.
8.
Nú ríða þeir höfðingjarnir til þings og fjölmenna mjög.
Ófeigur karl var í flokki Styrmis. Þeir bandamenn mæltu mót
með sér á Bláskógaheiði. Egill og Gellir og Styrmir og
Hermundur og Þórarinn, ríða nú allir saman suður til
vallarins. Þeir ríða austan, Skegg-Broddi og Þorgeir
Halldóruson úr Laugardal, en Járnskeggi norðan og hittast hjá
Reyðarmúla. Ríða nú allir flokkarnir ofan á völluna og svo á
þing. Þar er nú
flest um talað sem mál Odds eru. Þykir það öllum mönnum víst
vera að hér mun engi fyrir svara, ætla það að fáir þori,
enda geri engum, slíkir höfðingjar sem til móts eru. Þykir
þeim og allvænt um sitt mál og brasta allmikið. Engi er sá er
í móti þeim kasti einu orði. Oddur hefir engum manni um sitt
mál boðið. Býr hann skip sitt í Hrútafirði þegar menn voru til
þings farnir.
Það
var einn dag er Ófeigur karl gekk frá búð sinni og var
áhyggjumikið, sér engva liðveislumenn sína en þótti við þungt
að etja, sér varla sitt færi einum við slíka höfðingja en í
máli voru engar verndir, fer hækilbjúgur, hvarflar í milli
búðanna og reikar á fótum, fer þannig lengi, kemur um síðir
til búðar Egils Skúlasonar. Þar voru þá menn komnir til tals
við Egil. Ófeigur veik hjá búðardyrunum og beið þar til þess
er mennirnir gengu í brott. Egill fylgdi þeim út en er hann
ætlar inn að ganga þá snýr Ófeigur fyrir hann og kvaddi Egil.
Hann
leit við honum og spurði hver hann væri.
"Ófeigur
heiti eg," segir hann.
Egill
mælti: "Ertu faðir Odds?"
Hann
kvað svo vera.
"Þá
muntu vilja tala um mál hans en það þarf ekki við mig að tala.
Miklu er því meir fyrir komið en eg megi þar neitt til leggja.
Eru og aðrir meir fyrir því máli en eg, Styrmir og Þórarinn.
Láta þeir mest til sín taka þó að vér fylgjum þeim að."
Ófeigur
segir og varð staka á munni:
til
sonar hugsa.
Gekk
eg aldregi
Odds
að sinni.
Sá
hann lítið
til
laga, gassi,
þótt
fjár hafi
fullar
gnóttir.
Og
enn kvað hann:
Það
er nú gömlum
gleði
heimdraga
að
spjalla helst
við
spaka drengi.
Muntu eigi mér
máls um synja
því að virðar þig
vitran
kalla.
"Mun
eg fá mér annað til skemmtanar en tala um mál Odds. Hefir það
verið ríflegra en nú. Muntu eigi vilja synja mér máls. Er það
nú helst gaman karls að tala við þess háttar menn og dvelja
svo af stundir."
Egill
segir: "Eigi skal varna þér máls."
Ganga
þeir nú tveir saman og setjast niður.
Þá
tekur Ófeigur til orða: "Ertu búmaður, Egill?"
Hann
kvað svo.
"Býrð
þú þar að Borg?"
"Það
er satt," segir Egill.
Ófeigur
mælti: "Vel er mér frá þér sagt og skapfelldlega. Er mér sagt
að þú sparir við engan mann mat og sért rausnarmaður og okkur
sé ekki ólíkt farið, hvortveggi maðurinn ættstór og góður af
sínu en óhægur fjárhagurinn. Og það er mér sagt að þér þyki
gott vinum þínum að veita."
Egill
segir: "Vel þætti mér að mér væri svo farið að frétt sem þér
því að eg veit að þú ert ættstór og vitur."
Ófeigur
mælti: "Það er þó ólíkt því að þú ert höfðingi mikill og
óttast ekki hvað sem fyrir er og lætur aldrei þinn hlut við
hvern sem þú átt en eg lítilmenni. En skaplyndi kemur saman
helst með okkur og er það harmur mikill er slíka menn skal
nokkuð fé skorta er svo eru miklir borði."
Egill
segir: "Það kann vera að það skiptist brátt að hægist ráðið."
"Hversu
kemur það til?" kvað Ófeigur.
"Þannig
hyggst mér," segir Egill, "ef undir oss ber féð Odds að þá
muni fátt skorta því að oss er þar mikið af sagt auð þeim."
Ófeigur
segir: "Eigi mun það aukið þó að hann sé sagður ríkastur maður
á Íslandi. En þó mun þér forvitni á hver þinn hlutur verður af
fénu því að þú ert þess mjög þurfi."
"Það
er satt," kvað Egill, "og ertu góður karl og vitur og muntu
vita gjörla um fé Odds."
Hann
segir: "Þess vænti eg að það sé eigi öðrum kunnigra en mér og
kann eg það að segja þér að engi segir svo mikið frá að eigi
sé þó meira. En þó hefi eg hugsað um áður fyrir mér hvað þú
munt af hljóta."
Og
varð honum vísa á munni:
Satt
er að sækir átta
seims ágirni beima,
orð gerast auðar
Njörðum
ómæt,
og ranglæti.
Ynni
eg yðr, fyrir mönnum,
Iðja
hlátr að láta,
Þundum
þykkra randa
þeys,
og sæmdarleysis.
"Hvað?
Mundi það ólíklegt," segir Egill, "og ertu skáld gott."
Ófeigur
mælti: "Ekki skal það draga fyrir þér hverja fullsælu þú munt
upp taka en það er hinn sextándi hlutur úr Melslandi."
"Heyr
á endemi," segir Egill. "Eigi er þá féð jafnmikið sem eg
hugði. Eða hversu má þetta vera?"
Ófeigur
segir: "Eigi er það, allmikið er féð. En þess væntir mig að
þessu næst munir þú hljóta. Hafið þér eigi svo talað að þér
skylduð hafa hálft fé Odds en fjórðungsmenn hálft? Þá telst
mér þannig til ef þér eruð átta bandamenn að þér munið hafa
hálft Melsland, því að svo munuð þér til ætla og svo mælt
hafa, þó að þér hafið þetta með fádæmum upp tekið meirum en
menn viti dæmi til, þá munuð þér þessi atkvæði haft hafa. Eða
var yður nokkur von á því að Oddur son minn mundi sitja kyrr
fyrir geisan yðvarri er þér riðuð norður þangað? Nei, "segir
hann Ófeigur, "eigi verður yður hann Oddur ráðlaus fyrir og
svo mikla gnótt sem hann hefir til fjár þá hefir hann þó eigi
minni gæfu til vitsmunanna og til ráðagerða þegar hann þykist
þess við þurfa. Og það grunar mig að eigi skríður að síður
knörrinn undir honum um Íslandshaf þó að þér kallið hann
sekjan. En það má eigi sekt heita er svo er ranglega upp tekið
og mun á þá falla er með fara og þess væntir mig að hann muni
nú í hafi með allt sitt nema landið á Mel. Það ætlar hann
yður. Frétt hafði hann það að eigi var löng sjávargata til
Borgar ef hann kæmi á Borgarfjörð. Nú mun þetta svo setjast
sem upp var hafið að þér munuð fá af skömm og svívirðing og
gengur þó að maklegleikum og þar með hvers manns ámæli."
Þá
segir Egill: "Þetta mun vera dagsanna og eru nú brögð í
málinu. Var það miklu líkara að Oddur mundi eigi sitja ráðlaus
fyrir. Og mun eg eigi að þessu telja því að eru þeir sumir í
málinu er eg ann vel svívirðingar af og mest æsa málið, svo
sem er Styrmir eða Þórarinn og Hermundur."
Ófeigur
mælti: "Það mun fara sem betur er, en það mun fara sem maklegt
er að þeir munu fá margs manns ámæli af þessu. En það þykir
mér illa er þú hefir eigi góðan hlut af því að þú fellst mér
vel í geð og best af yður bandamönnum."
Lætur
hann nú síga fésjóð einn digran niður undan kápunni. Egill brá
til augum.
Ófeigur
finnur það, kippir upp sem skjótast undir kápuna og mælti: "Á
þá leið er Egill," segir hann, "að mig væntir að því nær skal
fara sem eg hef sagt þér. Nú mun eg gera þér sæmd nokkura"
vindur nú upp sjóðnum og steypir úr silfrinu í skikkjuskaut
Egils. Það voru tvö hundruð silfurs þess er best kunni verða.
"Þetta skaltu þiggja af mér ef þú gengur eigi í móti málinu og
er þetta nokkur sæmdarhlutur."
Egill
segir: "Það ætla eg að þú sért eigi meðalkarl vondur. Er þér
engi þess von að eg muni vilja rjúfa særi mín."
Ófeigur
segir: "Eigi eruð þér þó slíkir sem þér þykist. Viljið heita
höfðingjar en kunnið yður engan fögnuð þegar þér komið í
nokkurn vanda. Nú skaltu eigi svo með fara heldur mun eg hitta
það ráð að þú munt halda særi þín."
"Hvert
er það?" segir Egill.
Ófeigur
mælti: "Hafið þér eigi svo mælt að þér skylduð hafa sektir eða
sjálfdæmi?"
Egill
kvað svo vera.
"Það
kann vera," segir Ófeigur, "að oss frændum Odds sé þess unnt
að kjósa hvort vera skal. Nú mætti svo til bera að undir þig
kæmi gerðin. Vil eg þá að þú stillir henni."
Egill
segir: "Satt segir þú og ertu slægur karl og vitur. En þó verð
eg eigi til þess búinn og hvorki hefi eg til mátt né liðsafla
að standa einn í mót þessum höfðingjum öllum því að
fjandskapur mun fyrir koma ef nokkur rís við."
Ófeigur
mælti: "Hvern viltu helst til kjósa af bandamönnum? Láttu svo
sem eg eigi á öllum völ."
"Tveir
eru til," segir Egill. "Hermundur er mér næstur og er illa með
okkur en annar er Gellir og hann mun eg til kjósa."
"Það
er mikið til að vinna," segir Ófeigur, "því að öllum ynni eg
ills hlutar af þessu máli nema þér einum. En hafa mun hann vit
til þess að sjá hvort betra er af að kjósa, að hafa fé og sæmd
eða missa fjár og taka við óvirðing. Eða viltu nú ganga í
málið, ef undir þig kemur, til þess að minnka gerðina?"
"Það
ætla eg víst," segir Egill.
"Þá
skal þetta vera fast með okkur," segir Ófeigur, "því að eg mun
koma hingað til þín af annarri stundu."
9.
Nú fer Ófeigur í brott og skilja þeir Egill. Reikar Ófeigur nú
milli búðanna og er allhældreginn, er þó eigi svo dapur með
sjálfum sér sem hann er hrumur að fótunum og eigi svo
laustækur í málunum sem hann er lasmeyr í göngunni. Um síðir
kemur hann til búðar Gellis Þorkelssonar og lætur hann út
kalla. Hann kemur út og heilsar fyrr Ófeigi því að hann var
lítillátur og spyr hvert erindi hans er.
Ófeigur
segir: "Hingað varð mér nú reikað."
Gellir
mælti: "Þú munt vilja tala um mál Odds."
Ófeigur
segir: "Ekki vil eg þar um tala og segi eg mér það afhent og
mun eg fá mér aðra skemmtan."
Gellir
mælti: "Hvað viltu þá tala?"
Ófeigur
mælti: "Það er mér sagt að þú sért vitur maður en mér er það
gaman að tala við vitra menn."
Þá
settust þeir niður og taka tal sín í millum.
Þá
spyr Ófeigur: "Hvað er ungra manna vestur þar í sveitum það er
þér þykir líklegt til mikilla höfðingja?"
Gellir
sagði að góð völ voru þar á því og nefnir til sonu Snorra goða
og Eyrarmenn.
"Svo
er mér sagt," kvað Ófeigur, "að vera muni enda er eg nú vel
til fréttar kominn er eg tala við þann manninn er bæði er
sannorður og gegn. Eða hvað er kvenna þeirra vestur þar er
bestir kostir eru?"
Hann
nefnir til dætur Snorra goða og dætur Steinþórs á Eyri.
"Svo
er mér sagt," kvað Ófeigur, "eða hversu er, áttu eigi dætur
nokkurar?"
Gelli
kvaðst eiga víst.
Hví
nefnir þú eigi þær?" segir Ófeigur. "Engar munu fríðari en
þínar dætur ef að líkindum skal ráða. Eða eru þær eigi
giftar?"
"Eigi,"
segir hann.
"Hví
sætir það?" segir Ófeigur.
Gellir
segir: "Því að eigi hafa þeir til boðist að bæði séu
stórauðgir og hafi staðfestur góðar, kynríkir og vel mannaðir
sjálfir, en eg er þó ekki fémikill en þó mun eg mannvandur
sakir kynferðis og virðingar. En skal nú eigi spyrjast láta
alls. Hvað er þeirra manna norður þar er vænir séu til
höfðingja?"
Ófeigur
segir: "Þar er gott mannval. Tel eg þar fyrstan Einar, son
Járnskeggja, og Hall Styrmisson. Mæla það og sumir menn að
Oddur son minn sé mannvænlegur maður enda skal nú koma orðum
þeim er hann bauð mér að hann vildi mægjast við þig og fá
dóttur þinnar, þeirrar er Ragnheiður heitir."
"Já,"
segir hann Gellir, "var það er því mundi vel svarað en að svo
búnu get eg að það frestist."
"Hvað
kemur til þess?" segir Ófeigur.
Gellir
mælti: "Dimmu þykir á draga ráðið Odds sonar þíns að svo
búnu."
Ófeigur
segir: "Eg segi þér með sönnu að aldrei giftir þú hana betur
en svo því að einmælt mun það að hann sé menntur sem sá er
best er enda skortir hann eigi fé né ætt góða. En þú ert mjög
féþurfi og mætti svo verða að þér yrði styrkur að honum því að
maðurinn er stórlyndur við vini sína."
Gellir
segir: "Á þetta mundi litið ef eigi stæðu málaferli þessi
yfir."
Ófeigur
segir: "Gettu eigi vafurleysu þeirrar er engis er verð en þeim
ósómi í og öll fólska er með fara."
Gellir
segir: "Eigi er það þó minni von er að öðru gefist og vil eg
eigi þessu játa. En ef þetta mætti leysast þá vildi eg það
gjarna."
Ófeigur
segir: "Það kann vera Gellir að þér takið hér allir fullsælu
upp. En þó má eg segja þér hver þinn hlutur mun af verða því
að það veit eg gerla og mun það að besta kosti að þér átta
bandamenn hljótið hálft Melsland. Verður þá þó eigi góður þinn
hluti, færð lítið af fénu en hefir látið dáðina og
drengskapinn, að þú varst áður kallaður einnhver bestur
drengur á landinu."
Gellir
spurði hví svo mætti verða.
Ófeigur
segir: "Það þykir mér líkast að Oddur sé nú í hafi með allt
sitt nema landið á Mel. Eigi var yður þess von að hann mundi
ráðlaus fyrir og láta yður kjósa og deila yðvar í millum.
Nei," segir hann Ófeigur, "heldur mælti hann hitt ef hann kæmi
á Breiðafjörð að hann mundi finna bæ þinn og mætti þá kjósa
sér kvonföng úr þínum garði en sagðist hafa nóg eldsvirki til
að brenna bæ þinn ef hann vildi. Svo og ef hann kæmi á
Borgarfjörð þá hafði hann frétt að eigi var löng sjávargata
til Borgar. Gat hann og ef hann kæmi á Eyjafjörð að hann mundi
finna bæ Járnskeggja. Slíkt hið sama ef hann kæmi í Austfjörðu
að hann mundi hitta byggð Skegg-Brodda. Nú liggur honum ekki á
þó að hann komi aldrei til Íslands en þér munuð hafa af þessu
maklegan hlut en það er skömm og svívirðing. Nú þykir mér það
illt, svo góður höfðingi sem þú hefir verið, er þú hefir svo
þungan hlut af og sperði eg þig til þess."
Gellir
segir: "Þetta mun vera satt og tel eg lítt að þó að nokkuð
undanbragð verði um fjárupptakið. Lét eg þetta leiðast eftir
vinum mínum meir en mér væri þetta svo staðfast í skapi."
Ófeigur
mælti: "Svo mun þér lítast þegar eigi er of mikið ras á þér að
sá sé hlutinn virðulegri að gifta Oddi syni mínum dóttur þína
sem eg sagði í fyrstu. Sé hér féð er hann sendi þér og kvaðst
sjálfur mundu hana heiman gera því að hann vissi vanefni þín.
Og eru þetta tvö hundruð silfurs þess er varla fær slíkt.
Hyggðu nú að hver þér býður slíkan kost að gifta slíkum manni
dóttur þína og geri hann hana sjálfur heiman og það líkast að
aldrei sé forverkum gert við þig en dóttir þín falli í
fullsælu."
Gellir
segir: "Mikið er þetta svo að það er torvirt, en það vinn eg
til engis að svíkja þá er mér trúa. En sé eg að ekki fæst af
málinu nema hróp og háðung."
Þá
segir Ófeigur: "Furðu heimskir eruð þér, höfðingjarnir. Hver
fýsti þig að þú skyldir svíkja þá er þér trúðu eða ganga á
eiða þína? Hitt má vera að svo beri til að undir þig kæmi
gerðin og megir þú þá minnka og heldur þú þó særi þín."
Gellir
segir: "Satt er þetta og ertu mikill bragðakarl og furðu
slægur en þó má eg eigi einn ganga í fang þessum öllum."
Ófeigur
mælti: "Hversu mun þá ef eg fæ til annan, viltu þá við hjálpa
málinu?"
"Það
vil eg," kvað Gellir, "ef þú kemur því við að eg skyli um
mæla."
Ófeigur
mælti: "Hvern kýst þú til með þér?"
Gellir
segir: "Egil mun eg kjósa. Hann er mér næstur."
Ófeigur
segir: "Heyr á endemi, kýst þann sem verstur er af yðru liði
og þykir mér mikið fyrir að fá honum sæmdarhlut og veit eg
eigi hvort eg vil það til vinna."
"Þú
ræður nú," kvað Gellir.
Ófeigur
mælti: "Viltu þá í ganga málið ef eg kem honum til með þér?
Því að sjá mun hann kunna hvort betra er að hafa nokkura sæmd
eða enga."
"Svo
mikið sem mér kaupist í," segir Gellir, "þá ætla eg að eg muni
til hætta."
Þá
mælti Ófeigur: "Um höfum við Egill talað áður og sýnist honum
eigi torveldlegt málið og er hann í kominn. Nú mun eg gefa ráð
til hversu með skal fara. Flokkar yðrir bandamanna eru mjög
allir saman í göngu. Nú mun það engi maður gruna þó að þið
Egill talist við, þá er þið gangið til aftansöngs, slíkt er
ykkur líkar."
Gellir
tekur við fénu og er þetta ráðið nú með þeim. Síðan fer
Ófeigur nú í brott og til búðar Egils og hvorki seint né
krókótt og eigi bjúgur, segir nú Egli hvar komið er. Líkar
honum nú vel. Eftir um kveldið ganga menn til aftansöngs og
talast þeir Egill og Gellir við og semja þetta í milli sín.
Grunar þetta engi maður.
10.
Nú er frá því sagt að annan dag eftir ganga menn til Lögbergs
og var fjölmennt. Þeir Egill og Gellir safna að sér vinum
sínum. Ófeigur safnaði og með þeim Styrmi og Þórarni.
Og
er menn voru komnir til Lögbergs, þeir sem þangað var von, þá
kvaddi Ófeigur sér hljóðs og mælti: "Eg hef verið óhlutdeilinn
um mál Odds sonar míns hér til en þó veit eg að nú eru þeir
menn hér að mest hafa gengið að þessu máli. Vil eg fyrst
kveðja að þessu máli Hermund þó að þetta hafi með meirum
fádæmum upp hafið verið en menn viti dæmi til og svo fram
farið og eigi ólíklegt að með því endist. Nú vil eg þess
spyrja hvort nokkur sætt skal koma fyrir málið."
Hermundur
segir: "Ekki viljum vér taka utan sjálfdæmi."
Ófeigur
mælti: "Til þess munu menn trautt vita dæmi að einn maður hafi
selt átta mönnum sjálfdæmi á einu máli en til þess eru dæmi að
einn maður selji einum manni. Alls þó hefir þetta með meirum
fádæmum gengið heldur en hvert annnarra þá vil eg bjóða að
tveir geri af yðrum flokki."
Hermundur
segir: "Því viljum vér víst játa og hirðum eigi hverjir tveir
gera."
"Þá
munuð þér unna mér þess," segir Ófeigur, "að eg hafi þá
vegtyllu að eg kjósi af yður bandamönnum þá tvo er eg vil."
"Já,
já," segir Hermundur.
Þá
mælti Þórarinn: "Já þú nú því einu í dag er þú iðrast eigi á
morgun."
"Eigi
skal nú aftur mæla," segir Hermundur.
Nú
leitar Ófeigur borgunarmanna og varð það auðvelt því að
fjárstaður þótti vís. Nú takast menn í hendur og handsala þeir
fégjöld slík sem þeir vilja gert hafa er Ófeigur nefnir til en
bandamenn handsala niðurfall að sökum. Nú er svo ætlað að
bandamenn skulu ganga upp á völlu með flokka sína. Flokkar
þeirra Gellis og Egils ganga báðir saman, setjast niður í einn
stað í hvirfing. En Ófeigur gengur í hringinn, litast um og
lyftir kápuhettinum, strýkur handleggina og stendur heldur
keikari. Hann titrar augunum og talaði síðan: "Þar situr þú,
Styrmir, og mun mönnum það undarlegt þykja ef eg læt þig eigi
koma í það mál er mig tekur henda því að eg er í þingi með þér
og á eg þar til trausts að sjá er þú ert og þú hefir margar
góðar gjafar af mér þegið og allar illu launað. Hyggst mér svo
að sem þú hafir um þenna hlut fyrstur manna fjandskap sýnt
Oddi syni mínum og valdið mest er málið var upp tekið og vil
eg þig frá taka.
"Þar
situr þú, Þórarinn," segir Ófeigur, "og er víst að eigi mun
það hér til bera að eigi hafir þú vit til að dæma um þetta mál
en þó hefir þú Oddi til óþurftar lagt í þessi grein og fyrstur
manna með Styrmi tekið undir þetta mál og vil eg þig fyrir því
frá kjósa.
Þar
situr þú, Hermundur, mikill höfðingi, og það ætla eg að þá
mundi vel komið þó að undir þig væri vikið málinu en þó hefir
engi maður verið jafnæstur síðan þetta hófst og það lýst að þú
vildir ósómann lýsa. Hefir þig og ekki til dregið nema ósómi
og ágirni því að þig skortir eigi fé og kýs eg þig frá.
Þar
situr þú, Járnskeggi, og skortir þig eigi metnað til að gera
um málið og eigi mundi þér illa þykja þó að undir þig kæmi
þetta mál. Og svo var metnaður þinn mikill að þú lést bera
merki fyrir þér á Vöðlaþingi sem fyrir konungum en þó skaltu
eigi konungur yfir þessu máli vera og kýs eg þig frá."
Nú
litast Ófeigur um og mælti: "Þar situr þú, Skegg- Broddi, en
hvort er það satt að Haraldur konungur Sigurðarson mælti það
þá er þú varst með honum að honum þætti þú best til konungs
fallinn þeirra manna er út hér eru?"
Broddi
svaraði: "Oft talaði konungur vel til mín en eigi er það ráðið
að honum þætti allt sem hann talaði."
Þá
mælti Ófeigur: "Yfir öðru skaltu konungur en þessu máli og kýs
eg þig frá."
"Þar
situr þú, Gellir," segir Ófeigur, "og hefir þig ekki dregið
til þessa máls nema ein saman fégirni. Og er það þó nokkur
vorkunn er þú ert févani en hefir mikið að ráði. Nú veit eg
eigi, þó að mér þyki allir ills af verðir, nema nokkur verði
virðing af að hafa þessu máli því að nú eru fáir eftir en eg
nenni eigi að kjósa þá til er áður hefi eg frá vísað. Og því
kýs eg þig til að þú hefir ekki áður að ranglæti kenndur
verið.
Þar
situr þú, Þorgeir Halldóruson," segir Ófeigur, "og er það sýnt
að það mál hefir aldregi komið undir þig er málskipti liggja
við því að þú kannt eigi mál að meta og hefir eigi vit til
heldur en uxi aða asni og kýs eg þig frá."
Þá
litast Ófeigur um og varð staka á munni:
Illt
er ýtum
elli
að bíða,
tekr
hún seggjum frá
sýn
og visku.
Átti
eg næsta völ
nýtra
drengja,
nú
er úlfs hali
einn
á króki.
"Og
hefir mér farið sem varginum. Þeir etast þar til er að halanum
kemur og finna eigi fyrr. Eg hefi átt að velja um marga
höfðingja en nú er sá einn eftir er öllum mun þykja ills að
von og sannur er að því að meiri er ójafnaðarmaður en hver
annarra og eigi hirðir hvað til fjárins vinnur ef hann fær þá
heldur en áður. Og er honum það vorkunn þó að hann hafi hér
eigi verið hlutvandur um er sá hefir margur í vafist er áður
var réttlátur kallaður og lagt niður dáðina og dregskapinn en
tekið upp ranglæti og ágirni. Nú mun engum það í hug koma að
eg muni þann til kjósa er öllum er ills að von því að eigi mun
annar hittast slægri í yðru liði en þó mun þar nú niður koma
er þó eru allir aðrir frá kjörnir."
Egill
mælti og brosti við: "Nú mun enn sem oftar að eigi mun virðing
fyrir því hér niður koma að aðrir vildu það. Og er það til,
Gellir, að við stöndum upp og göngum í brott og tölum með
okkur málið."
Þeir
gera nú svo, ganga í brott þaðan og setjast niður.
Þá
mælir Gellir: "Hvað skulum við hér um tala?"
Egill
mælti: "Það er mitt ráð að gera litla fésekt og veit eg eigi
hvað til annars kemur er þó munum við litla vinsæld af
hljóta."
"Mun
eigi fullmikið þó að við gerum þrettán aura óvandaðs fjár?"
segir Gellir, "því að málaefni eru með milum rangindum upp
tekin og er því betur er þeir una verr við. En ekki er eg fús
að segja upp gerðina því að mig væntir þess að illa muni
hugna."
"Ger
hvort er þú vilt," segir Egill, "seg upp sættina eða sit fyrir
svörum."
"Það
kýs eg," segir Gellir, "að segja upp."
Nú
ganga þeir á fund bandamanna.
Þá
mælti Hermundur: "Stöndum upp og heyrum á ósómann."
Þá
mælti Gellir: "Ekki munum við síðar vitrari og mun allt til
eins koma og er það gerð okkur Egils að gera oss til handa,
bandamönnum, þrettán aura silfurs."
Þá
segir Hermundur: "Hvort skildist mér rétt, sagðir þú þrettán
tigi aura silfurs?"
Egill
segir: "Eigi var það Hermundur er þú sætir nú á hlustinni er
þú stóðst upp. Víst þrettán aura og þess fjár er engum sé við
tækt óveslum. Skal þetta gjaldast í skjaldaskriflum og
baugabrotum og í öllu því óríflegast fæst til og þér unið
verst við."
Þá
mælti Hermundur: "Svikið hefir þú oss Egill."
"Er
svo?" segir Egill. "Þykist þú svikinn?"
"Svikinn
þykist eg og hefir þú svikið mig."
Egill
segir: "Það þykir mér vel að eg svíki þann er engum trúir og
eigi heldur sjálfum sér og má eg finna sönnur á mínu máli um
þetta. Þú falst fé þitt í svo mikilli þoku að þú ætlaðir, þó
að þér skyti því í hug að leita þess, að þú skyldir aldrei
finna."
Hermundur
segir: "Þetta er sem annað það er þú lýgur Egill, það þú
sagðir á vetri er þú komst heim ofan þaðan er eg hafði boðið
þér heim úr hrakbúinu um jól og varstu því feginn sem von var
að. En er úti voru jólin þá ógladdist þú sem von var og hugðir
illt til að fara heim í sultinn en er eg fann það þá bauð eg
þér að vera þar með annan mann og þástu það og varst feginn.
En um vorið eftir páska er þú komst heim til Borgar sagðir þú
er dáið hefðu fyrir mér þrír tigir klakahrossa og hefðu öll
etin verið."
Egill
segir: "Ekki ætla eg að ofsögur mætti segja frá vanhöldum
þínum en annaðhvort ætla eg að etin væru af þeim fá eða engi.
En vita það allir menn að mig og fólk mitt skortir aldrei mat
þó að misjafnt sé fjárhagur minn hægur, en þau ein eru kynni
heima að þín er þú þarft ekki að taka til orðs á."
"Það
mundi eg vilja," segir Hermundur, "að við værum eigi báðir á
þingi annað sumar."
"Nú
mun eg það mæla," segir Egill, "er eg hugði að eg mundi aldrei
tala, að þú lúk heill munni í sundur því að það var mér spáð
að eg mundi ellidauður verða en mér þykir því betur er fyrr
taka tröll við þér."
Þá
mælti Styrmir: "Sá segir sannast frá þér Egill er verst segir
og þig kallar prettóttan."
"Nú
fer vel að," segir Egill, "því betur þykir mér er þú lastar
mig meir og þú finnur fleiri sönnur á því og af því að mér var
það sagt að þér höfðuð það fyrir ölteiti að þér tókuð yður
jafnaðarmenn og tókstu mig til jafnaðarmanns þér. Nú er það
víst," segir hann, "að þú hefir nokkur stórklæki með þér þau
er eigi vita aðrir menn og mun þér kunnigast um þinn hag. En
þó er það ólíkt með okkur, hvortveggi heitir öðrum liði og
veiti eg það er eg má og spara eg ekki af en þú rennur þegar
svartleggjur koma á loft. Það er og satt að eg á jafnan óhægt
í búi og spara eg við engan mann mat en þú ert matsínkur. Og
er það til marks að þú átt bolla þann er Matsæll heitir og
kemur engi sá til garðs að viti hvað í er nema þú einn. Nú
samir mér að hjón mín hafi þá hart er eigi er til en þeim
samir verr að svelta hjón sín er ekki skortir og hygg þú að
hver sá er."
Nú
þagnar Styrmir. Þá stendur upp Þórarinn.
Þá
mælti Egill: "Þegi þú Þórarinn og sest niður og legg eigi orð
til. Þeim brigslum mun eg þér bregða er þér mun betra þagað.
En ekki þykir mér það hlægilegt þó að þeir sveinar hlæi að því
að þú sitjir mjótt og gnúir saman lærum þínum."
Þórarinn
segir: "Hafa skal heil ráð hvaðan sem koma" sest niður og
þagnar.
Þá
mælti Þorgeir: "Það mega allir sjá að gerð þessi er ómerkileg
og heimskleg, að gera þrettán aura silfurs og eigi meira fyrir
svo mikið mál."
"En
eg hugði," segir Egill, "að þér skyldi sjá gerð þykja merkileg
og svo mun vera ef þú hyggur að fyrir þér því að það muntu
muna á Rangárleið að einn kotkarl markaði þrettán kúlur í
höfði þér og tókstu þar fyrir þrettán lambær og ætlaði eg að
þér skyldi þessi minning allgóð þykja."
Þorgeir
þagnaði en þeir Skegg-Broddi og Járnskeggi vildu engum orðum
skipta við Egil.
Þá
mælti Ófeigur: "Nú vil eg kveða yður vísu eina og hafa þá
fleiri að minnum þing þetta og málalok þessi er hér eru orðin:
Flestr
mun, Áms og Austra
eg
vátta það sáttum,
málma
runnr um minna,
mig
gælir það, hælast.
Gat
eg höfðingjum hringa
hattar
land, en sandi
æst
í augun kastað,
óríkr
vafið flíkum."
Egill
segir: "Vel máttu hælast um það að engi einn maður mun meir
hafa siglt á veður jafnmörgum höfðingjum."
Nú
eftir þetta ganga menn heim til búða sinna.
Þá
mælti Gellir til Egils: "Það vil eg að við séum báðir saman
við okkrum mönnum."
Þeir
gera nú svo. Nú eru dylgjur miklar það er eftir var þingsins
og una bandamenn allilla við þessi málalok. En fé þetta vill
engi hafa og rekst það þar um völluna. Ríða menn nú heim af
þinginu.
11.
Nú finnast þeir feðgar og var Oddur þá albúinn til hafs. Þá
segir Ófeigur Oddi að hann hefir selt þeim sjálfdæmi.
Oddur
segir: "Skilstu manna armastur við mál."
Ófeigur
segir: "Eigi er enn öllu skemmt frændi." Innir nú allan
málavöxt og segir að honum er konu heitið. Þá þakkar hann
honum liðveisluna og þykir hann langt hafa fylgt umfram það er
honum kom í hug að vera mætti og segir nú að hann skal aldrei
skorta fé.
"Nú
skaltu fara," segir Ófeigur, "sem þú hefir ætlað en brullaup
þitt skal vera á Mel að sex vikum."
Eftir
það skilja þeir feðgar með kærleikum og lætur Oddur út og
gefur honum byr norður á Þorgeirsfjörð og liggja þar kaupmenn
fyrir áður. Nú tók af byr og liggja þeir þar nokkurar nætur.
Oddi þykir seint byrja og gengur upp á eitt hátt fjall og sér
að annað veðurfall er fyrir utan, fer aftur til knarrarins og
bað þá flytjast út úr firðinum. Austmenn spotta þá og kváðu
seint mundu að róa til Noregs.
Oddur
segir: "Hvað megið til vita nema þér bíðið vor hér?"
Og
er þeir koma út úr firðinum þá er þegar byr hagstæður. Leggja
þeir eigi segl fyrr en í Orkneyjum. Oddur kaupir þar malt og
korn, dvelst þar nokkura hríð og býr skip sitt og þegar hann
er búinn þá koma austanveður og sigla þeir. Gefur þeim allvel
og koma á Þorgeirsfjörð og voru kaupmenn þar fyrir. Siglir
Oddur vestur fyrir landið og kemur á Miðfjörð. Hafði hann þá í
brott verið sjö vikur. Er nú búist til veislu og skortir eigi
góð tilföng og nóg. Þar kemur og mikið fjölmenni. Þar komu
Gellir og Egill og mart annað stórmenni. Fer veislan vel fram
og skörulega. Þóttust menn eigi betra brullaup þegið hafa hér
á landi. Og er veisluna þraut, þá eru menn út leiddir með
stórgjöfum og var þar mest fé fram lagið er Gellir átti í
hlut.
Þá
mælti Gellir við Odd: "Það vildi eg að við Egil væri vel gert
því að hann er þess maklegur."
"Svo
þykir mér," segir Oddur, "sem faðir minn hafi gert vel við
hann áður."
"Bættu
þó um," segir Gellir.
Ríður
Gellir nú í brott og hans fólk.
Egill
ríður í brott og leiðir Oddur hann á götu og þakkar honum
liðveislu "og mun eg eigi svo vel gera til þín sem vera ætti
en reka lét eg í gær suður til Borgar sex tigu geldinga og yxn
tvö. Mun það heima þín bíða og skal aldrei forverkum við þig
gera meðan við lifum báðir."
Nú
skiljast þeir og líkar Egli stórvel og binda sitt vinfengi.
Fer Egill heim til Borgar.
12.
Þetta haust hið sama safnar Hermundur liði og fer út til
Hvammsleiðar og ætlar til Borgar að brenna Egil inni. Og er
þeir koma út með Valfelli þá heyra þeir sem strengur gjalli
upp í fellið og því næst kennir Hermundur sér sóttar og stinga
undir höndina og verða þeir að víkja aftur ferðinni og elnar
honum sóttin. Og er þeir koma fyrir Þorgautsstaði þá verður að
hefja hann af baki. Er þá farið eftir presti í Síðumúla og er
hann kemur þá mátti Hermundur ekki mæla og var prestur þar hjá
honum.
Og
einn tíma er prestur lýtur að honum þá lætur í vörunum: "Tvö
hundruð í gili, tvö hundruð í gili."
Og
síðan andast hann og lauk svo hans ævi sem hér er nú sagt.
Oddur
situr nú í búi sínu með mikilli rausn og unir vel konu sinni.
Alla
þessa stund spyrst ekki til Óspaks. Sá maður fékk Svölu er Már
hét og var Hildisson og réðst til bús á Svölustaði. Bjálfi hét
bróðir hans, hálfafglapi og rammur að afli.
Bergþór
hét maður er bjó í Böðvarshólum. Hann hafði reift málið þá er
Óspakur var sekur ger. Svo bar til eitt kveld í Böðvarshólum
þá er menn sátu við elda að þar kom maður og drap á dyr og bað
bónda út ganga. Bóndi verður þess var að Óspakur er þar kominn
og sagðist eigi mundu út ganga. Óspakur eggjar hann mjög út að
ganga en hann fer eigi því heldur út og bannar öllum mönnum út
að ganga og skilur svo með þeim. En um morguninn er konur koma
í fjós þá eru þar særðar níu kýr til bana. Þetta fréttist
víða.
Og
enn er fram líða stundir ber svo til að maður gengur inn á
Svölustöðum og í hús það er Már hvílir í. Það var snemma um
morgun. Sá maður gengur að sænginni og leggur Má með saxi svo
að þegar gekk á hol.
Þetta
var Óspakur. Hann kvað vísu:
Brá
eg úr slíðrum
skálm
nýbrýndri,
þeirri
lét eg Mávi
á
maga hvotað.
Unni
eg eigi
arfa
Hildis
fagrvaxinnar
faðmlags
Svölu.
Og
í því er hann snýr til dyranna hleypur hann upp Bjálfi og
rekur á honum tálguhníf. Óspakur gengur til þess bæjar er
heitir á Borgarhóli og lýsir þar víginu, fer síðan á brott og
spyrst nú ekki til hans um hríð. Víg Márs fréttist víða og
mæltist illa fyrir.
Það
bar til nýlundu að stóðhross hin bestu er Oddur átti, fimm
saman, fundust dauð öll og ætluðu menn Óspaki það verk.
Nú
er það langa hríð að ekki spyrst til Óspaks. Og um haustið að
menn gengu að geldingum fundu þeir helli í hömrum nokkurum og
þar mann dauðan og stóð hjá honum munnlaug full af blóði og
var það svo svart sem tjara. Þar var Óspakur og hugðu menn að
sárið mundi hafa grandað honum, það er Bjálfi veitti honum,
enda farið síðan af bjargleysi og lauk svo hans ævi. Ekki er
þess getið að eftirmál yrðu um víg Márs né um víg Óspaks.
Oddur
býr á Mel til elli og þótti hinn mesti ágætismaður. Eru
Miðfirðingar frá honum komnir, Snorri Kálfsson og mart annað
stórmenni. Jafnan síðan hélst vinátta þeirra feðga með góðri
frændsemi. Og lýkur þar þessi sögu.